Het ontstaan van het profiel
De beroepsgerichte examenprogramma’s van de vmbo-sectoren Economie, Techniek en Zorg & Welzijn zijn aan vernieuwing toe. Dit constateert de minister van OCW in haar beleidsbrief 'Op weg naar een toekomstbestendig vmbo' van 29 april 2011. Eind 2011 is daarom een start gemaakt met het landelijke project ‘Vernieuwing beroepsgerichte examenprogramma's vmbo’.
Flexibilisering is een belangrijk vereiste voor economisch beroepsonderwijs op zowel vmbo-, mbo-, als hbo-niveau. Dit vraagt om een systeem waarin zowel breed als smal kan worden opgeleid, waardoor jongeren met een uitgestippeld beroepsperspectief een opleiding en traject kunnen kiezen met een smal pakket aan specialistische kennis en anderen een breder oriënterend traject kunnen doorlopen en afronden. Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) is daarbij een belangrijke component, die een serieuze plek binnen het voorbereidend beroepsonderwijs en binnen de examenstructuur verdient.
In de vmbo-programmering tot 2016 bestaan er binnen de sector Economie, profielvak HBR, 3 examenprogramma's (consumptief horeca, consumptief bakken, consumptief-breed, in drie leerwegen met soms erg weinig leerlingen per richting. Tegelijkertijd zien we een vraag naar meer flexibele maatwerktrajecten waarbij niet alle leerlingen hetzelfde programma doorlopen maar, in het kader van loopbaanoriëntatie (LOB), keuzes leren maken.
Het ministerie van OCW wilde de fragmentatie terugdringen door het herstructureren van de huidige examenprogramma's naar een eenduidiger, macrodoelmatig kern-profielvak en keuzevakken, waarin flexibele routes optimaal mogelijk zijn en waarbij LOB de 'rode draad' vormt.
Van beroepsprofiel naar vmbo profielvak Horeca, Bakkerij en Recreatie
Het profielvak Horeca, Bakkerij en Recreatie kent verschillende branches. De branches omvatten naast horeca, bakkerij en recreatie/ evenementen ook toerisme. Deze werkvelden verschillen ook van elkaar door uiteenlopende ontwikkelingen, zowel in inhoud als in tempo.
Als we in dit document trends beschrijven is dat per definitie een beperkte beschrijving van een enkel werkveld. De ontwikkelingen in de branches verlopen sterk en snel. Het systeem van keuzevakken maakt het mogelijk sneller dan in het verleden in te spelen op veranderingen in de branches door het ontwikkelen of bijstellen van keuzevakken. Met de inhoudelijke vulling van het profielvak is getracht per werkveld trends en ontwikkelingen te dekken.
De arbeidsmarkt is veel dynamischer dan vijftig jaar geleden. Het aantal eenduidige beroepen waarbij men direct begrijpt wat het beroep inhoudt en betekent, vermindert snel. De kok en de gastheer zijn multifunctionele beroepen geworden die bestaan uit vele, snel veranderende functies en specialisaties. Veel restaurants hebben nu een open keuken, waarbij in sommige formules de kok ook uitserveert. In veel bakkerijen zie je op de achtergrond de bakker bezig met het produceren van brood.
Mensen werken bovendien niet meer hun hele leven voor één werkgever in één en dezelfde baan. Mobiliteit neemt toe en mensen veranderen frequenter van functie. Dat komt grotendeels door technologische ontwikkelingen. De bonbons worden al gemaakt met een 3D- printer.
In een wereld waarin alles steeds sneller verandert, is er geen aanleiding om te veronderstellen dat veranderingen voorbij zullen gaan aan de beroepen binnen de HBR- sector. Integendeel, ook medewerkers binnen de HBR- sector krijgen steeds vaker met allerlei veranderingen te maken. De toekomst vraagt om een medewerker die deze veranderingen niet passief ondergaat, maar die zich er comfortabel bij voelt en die hier zijn uitdaging uit haalt.