Afstemming met NLT
Er is sprake van een groot raakvlak met, dan wel overlap tussen biologie en het vak natuur, leven en technologie (NLT). In NLT-modules komen concepten aan de orde die ook bij biologie behandeld worden. Een voorbeeld is kennis over DNA, die in veel NLT-modules een rol speelt. Doordat een school vrij is om een volgorde te kiezen in NLT-modules, is er voor de docenten biologie en NLT in principe de keuze om deze overlappende kennis eerst in de NLT-module of eerst bij biologie aan bod te laten komen. Dat vereist wel puzzelwerk, waarvan het bovendien onzeker is of de puzzel sluitend gemaakt kan worden. Voor een goed begrip is het bovendien bevorderlijk dat de leerling een concept op meerdere momenten en in meerdere contexten tegenkomt, mits er geen tegenstrijdige informatie wordt gegeven en er naar elkaar verwezen wordt.
De raakvlakken c.q. overlap zal met name kunnen optreden bij de NLT-domeinen A (Vaardigheden), C (Aarde, natuur [en heelal, vwo]), D (Gezondheid en veiligheid) en F (Fundamenten van natuurwetenschap en technologie [vwo]).
Afstemming met wetenschapsoriëntatie
Bij het veranderen van de status van het vak Algemene Natuurwetenschappen (ANW) op de havo in 2007 van een vak in het verplichte gemeenschappelijke deel van de N-profielen naar een vak in het vrije deel, is er aan de havo-examenprogramma's voor de natuurwetenschappelijke vakken het ANW-domein B: Analyse van en reflectie op natuurwetenschap en techniek toegevoegd (A2). Daarvoor waren toen officieel 40 slu geoormerkt. De bedoeling was de kern van ANW te laten 'indalen' in de andere vakken.
In de nieuwe examenprogramma's zijn deze doelen niet meer zo uitgebreid opgenomen, maar verwoord in de vaardigheid Kennisontwikkeling en toepassing (havo eindterm A16, vwo eindterm A15).
In 2014 is ook voor vwo de verplichte status van ANW vervallen, onder andere met het argument dat het inmiddels in de eindtermen van de vakken is opgenomen. Dat betekent dat wetenschapsoriëntatie - of hoe deze doelen ook genoemd worden - ook op het vwo een plaats binnen de vakken moet krijgen. Daar zijn verschillende arrangementen voor mogelijk. Deze zijn beschreven op http://www.wetenschapsorientatie.nl/.
Het vak biologie biedt veel mogelijkheden om in te zoomen op historische, actuele en toekomstige ontwikkelingen in de natuurwetenschappen en technologie, bijvoorbeeld:
- ontwikkeling van biomedische toepassingen, diagnostisch, therapeutisch en revaliderend;
- ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en milieu;
- historische ontwikkeling van het wereldbeeld in het perspectief van de periode.
Afstemming met O&O
Onderzoek en ontwerpen (O&O) is een examenvak voor technasia. Opdrachten (altijd in projectvorm) binnen O&O zijn gebaseerd op concrete en realistische vraagstukken uit de praktijk van hogeropgeleide bèta's en technici. Bij O&O ligt de nadruk minder op cognitieve aspecten en meer op de beroepspraktijk en de daarbinnen benodigde vaardigheden dan bij de andere natuurwetenschappelijke vakken. De vaardigheden vertonen in de verschillende vakken wel sterke overeenkomsten. De subdomeinen A1 t/m A9 zijn (in een iets andere formulering) ook onderdeel van het
examenprogramma O&O (pdf, 141 kB).
Benodigde kennis
In de projecten die leerlingen binnen O&O uitvoeren gebruiken zij kennis uit natuurkunde, scheikunde, wiskunde en biologie. Welke kennis dat is, hangt af van de projecten en is dus niet in algemene termen vast te leggen. Het kan dan ook voorkomen dat leerlingen die met een project bezig zijn een beroep doen op hun kennis van biologie, maar ook dat ze kennis nodig hebben die verdergaat dan in het examenprogramma opgenomen is. Daar ligt een uitdaging voor de biologiedocent om de leerlingen op het juiste spoor te zetten.
Meer informatie over O&O is te vinden op de website technasium.nl
