De SPA+ is gebaseerd op het argumentatieschema van Stephen Toulmin (pdf, 101 kB) (1958), zij het in een vereenvoudigde versie.
Dit schema laat zien hoe op basis van gegevens ('data') een claim (de conclusie van een argumentatie) gerechtvaardigd kan worden. De verbinding tussen gegevens en claim kan uit verschillende componenten bestaan, die we in de vereenvoudigde versie onder één noemer brengen: 'verbinding'. Het geheel noemen we dan een redenering.
Het vereenvoudigde schema van een redenering ziet er zo uit:
De methode voert in zes stappen van een opgave naar een volledige redenering. Voor een verdere toelichting zie het docentenmateriaal.
Materiaal
De methode met het leerlingmateriaal, formulier en docentenhandleiding is te downloaden.
Ook voor natuurkunde en scheikunde
Het materiaal van de SPA+ is ook in versies voor natuurkunde en scheikunde gemaakt. In de handreikingen voor die vakken kun je die versies vinden.
Drie hoofdtypen van opgaven
Met dit versimpelde schema blijken eigenlijk alle 'leg uit', 'verklaar' of 'beredeneer' opgaven wel te analyseren te zijn. En op een manier die kan helpen bij het beantwoorden van die opgaven. Want in een opgave kunnen verschillende delen van een redenering gegeven zijn dan wel gevraagd worden. Er zijn drie hoofdtypen te onderscheiden, C, D en V.
| C. Waar leidt dit toe?
We zoeken de CONCLUSIE, soms alleen, maar vaak in combinatie met de VERBINDING en soms in combinatie met de DATA. |
|
D. Waarop is dit gebaseerd? We zoeken de DATA, soms alleen, vaak in combinatie met de VERBINDING. |
|
V. Hoe komen we er bij? We zoeken de VERBINDING, soms alleen, vaak in combinatie met zowel DATA als CONCLUSIE (de hele redenering dus), of er wordt gevraagd naar de geldigheid van een geheel gegeven redenering. |
Zes stappen
Het argumentatieschema en de drie categorieën opgaven vormen de basis voor de systematische aanpak van opgaven waar een redenering (uitleg, verklaring) gevraagd wordt, de SPA+.
De methode voert in zes stappen van een opgave naar een volledige redenering.
Stap 1: Lezen van de vraag en de bijbehorende informatie;
Stap 2: Analyseren wat er wordt gevraagd: DATA, VERBINDING en/of CONCLUSIE?;
Stap 3: Analyseren wat er is gegeven: DATA, VERBINDING en/of CONCLUSIE?;
Stap 4: Bepalen ingrediënten en denkstappen die nodig zijn om de redenering compleet te maken;
Stap 5: Formuleren van de complete redenering op in enkele zinnen;
Stap 6: Controleer of de vraag volledig beantwoord is.
Het leerlingmateriaal
Het leerlingmateriaal legt kort het schema van een redenering uit aan de hand van een voorbeeldopgave. Daarna volgt een uitleg hoe je met de zes stappen van de SPA+ deze opgave kunt oplossen.
De zes stappen zijn bij elkaar gezet in een schema op één bladzij. Dat houdt natuurlijk het risico in voor ruimtegebrek, maar het komt de overzichtelijkheid ten goede.
Vervolgens worden er twee oefenopgaven gegeven om de aanpak mee te oefenen. De uitwerkingen ervan staan in het docentenmateriaal en zijn in de vorm van een ingevuld schema gegoten, zodat leerlingen kunnen zien wat de bedoeling is.