Subdomein E1: Eigenschappen van stoffen en materialen
20 januari 2022
De kandidaat kan fysische eigenschappen van gassen, vloeistoffen en materialen beschrijven en kan deze eigenschappen verklaren en analyseren aan de hand van deeltjesmodellen.
Suggesties
- Mogelijke vakbegrippen:
deeltjesmodellen, reële en ideale gassen, gaswetten, Van der Waalskracht, verdamping, dampdruk, uitzetten van een stof, warmtecapaciteit, soortelijke warmte, warmtetransport. - Mogelijke contexten:
- onderwerpen uit de weerkunde zoals het ontstaan van buien, dichtheidsverdeling in de atmosfeer;
- 'nieuwe' materialen zoals nano- en smartmaterialen;
- energiegebruik/energiebesparing in bedrijven zoals (broei)kassen, woonhuizen.
- Mogelijke bronnen:
- NiNa-module Eigenschappen van stoffen en materialen: over gassen en warmte, keuzeopdrachten over moderne ontwikkelingen en beschrijvingen van experimenten.
- NLT-module havo Glastuinbouw en energie: over energiebesparing, efficiënter omgaan met inkomende en uitgaande energie in de kas vormt de rode draad in de module.
- Mogelijke (toets)activiteiten:
- Leerlingen gaan met behulp van metingen op zoek naar twee voorwerpen/materialen die een zo minimaal en maximaal mogelijke waarde hebben van een gegeven (stof)eigenschap. Zij verklaren dit verschil vervolgens met behulp van een deeltjesmodel.
- Leerlingen maken een simpel computermodel waarin één of meerdere stofeigenschappen, bijvoorbeeld uitzetten of faseovergangen, op deeltjesniveau worden weergegeven en verklaard.
- In Nova (vwo 5, 1e editie, p 227) wordt een open experimenteel onderzoek naar Newtons's wet van afkoeling beschreven.
- Overige suggesties:
- Aansluiten bij SE-subdomein G1: gassen kunnen gekoppeld worden aan ademhaling, warmte aan de warmtehuishouding van een (menselijk) lichaam, breking aan zicht en brillen, en spanning en rek aan het skelet.