Chronologievragen

Voorbeeld 1

Hieronder staan vijf gebeurtenissen die zich afgespeeld hebben tussen 1914 en 1945:

1. de Beurskrach op Wall Street;
2. de moord op kroonprins Frans Ferdinand;
3. het afschaffen van de parlementaire democratie in Duitsland;
4. het opstellen van een grondwet voor de Republiek van Weimar;
5. het werpen van atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde, van vroeger naar later. Doe het zo: Eerst gebeurtenis …, dan …, daarna …, vervolgens ... en ten slotte … (vul nummers in).

Voorbeeld 2

Deze opdracht vraagt van leerlingen gebeurtenissen die in tijd verder uit elkaar liggen in chronologische volgorde te plaatsen. Deze opdracht is vooral geschikt als men cumulatief toetst. Deze vraag is afkomstig uit een havo-examen. Alle chronologievragen van dit type uit havo- en vwo-examens sinds 2006 zijn te vinden op histoforum (kijk bij toetsmateriaal: voor deze vragen zijn inloggegevens beschikbaar via de eigenaar van de website). Op histoforum.net/chronologie kunnen leerlingen online oefenen met dit type chronologievragen.

De volgende gebeurtenissen hebben met verschillende godsdiensten te maken en staan in willekeurige volgorde:

1. Jezus Christus wordt geboren.
2. De profeet Mohammed trekt van Mekka naar Medina.
3. De Romeinse keizer Constantijn bekeert zich tot het christendom.
4. Jagers en verzamelaars maken grotschilderingen die volgens onderzoekers uitingen zijn van het geloof dat er goden wonen in planten, dieren, rivieren, bergen enzovoort.
5. Maarten Luther, die de katholieke kerk wil hervormen, verbrandt in het openbaar een officiële brief van de paus, waarmee hij uit de kerk werd verbannen.
6. De monotheïstische joodse godsdienst ontstaat in het Midden-Oosten.

Zet deze zes gebeurtenissen in de juiste volgorde van vroeger naar later. Noteer alleen de nummers.

Voorbeeld 3

Hieronder staan vier onderdelen. Deze gaan over gebeurtenissen uit de periode 1900-1920.

Onderdeel 1: een tekst van een liedje

Hij schiet vanaf twee meter
Frans Ferdinand zakt in elkaar
En tracht zijn vrouw te troosten
Het is niets, het is niets
Het is niets, het is niets
En veegt het bloed weg
Uit zijn mondhoek

Onderdeel 2: Regeringsleiders komen aan in Versailles om over vrede te onderhandelen

Bron: H.P. Willmott, Eerste Wereldoorlog, Utrecht 2004, pag. 295

Onderdeel 3: Een foto van de ondertekening van de wapenstilstand tussen Duitsland en Rusland

Bron: beeldbank.nationaalarchief.nl

Onderdeel 4: Een tekst uit een documentaire

In Compiègne zou de wapenstilstand worden gesloten. De Duitse militaire top stuurde er een staatssecretaris naartoe. Volgens de overlevering heeft hij aan het begin van de bijeenkomst bij de Franse maarschalk geïnformeerd naar voorstellen voor een wapenstilstand. De maarschalk moet hem toen op botte toon geantwoord hebben: 'Voorstellen? Ik heb geen enkel voorstel. Ik heb slechts een dictaat in mijn tas, dat Duitsland moet slikken.'

Zet de vier onderdelen uit de bron in de juiste volgorde, van vroeger naar later.
Doe het zo: Eerst onderdeel …, dan ..., vervolgens …, en ten slotte … (vul alleen nummers in).

Voorbeeld 4

Bron: Een krantenbericht over een gebeurtenis tijdens de Eerste Wereldoorlog

Na een felle strijd hebben Amerikaanse troepen hun linie op een aantal punten vooruitgeschoven. Vanochtend hebben zij een heuvel ingenomen en de vijand uit een nabijgelegen bos verdreven. Daarbij namen zij zes officieren en 255 manschappen gevangen. Bovendien werd ook nog een aantal machinegeweren bemachtigd.

Hieronder staan vijf gebeurtenissen die te maken hebben met de Eerste Wereldoorlog. Deze gebeurtenissen staan in de juiste tijdvolgorde, van vroeger naar later:

1. Kroonprins Frans Ferdinand wordt in Sarajevo vermoord.
2. Enthousiaste vrijwilligers melden zich voor militaire dienst.
3. In Noord-Frankrijk en België graven de legers zich in.
4. Duitse duikboten vallen ook neutrale schepen aan.
5. In de buurt van Parijs wordt de wapenstilstand getekend.

Op welke plaats in het chronologisch overzicht hoort de gebeurtenis uit de bron te staan?

1. Tussen gebeurtenis 1 en 2
2. Tussen gebeurtenis 2 en 3
3. Tussen gebeurtenis 3 en 4
4. Tussen gebeurtenis 4 en 5

Voorbeeld 5

Bron

Gebruik de bron

Op welke kaart is het gebied te zien dat Duitsland en zijn bondgenoten bezet hielden in 1942?

1. Kaart 1
2. Kaart 2
3. Kaart 3
4. Kaart 4

Voorbeeld 6

Hieronder staan zes uitspraken over Nederland in de twintigste eeuw:

1. De economische crisis zorgt voor een hoge werkloosheid.
2. De olieboycot zorgt voor grote economische problemen.
3. De Tweede Feministische Golf zorgt voor veranderingen.
4. Er komen veel gastarbeiders om het arbeidstekort op te lossen.
5. Het land wordt weer opgebouwd met Marshallhulp.
6. Nederland wordt lid van de EGKS.

Welke twee uitspraken horen bij Nederland in de periode 1945-1960? Schrijf alleen de nummers op.

Voorbeeld 7

Bron: Hieronder staan vier ooggetuigenverslagen van gebeurtenissen in Berlijn, uit de periode 1945-1990.

Onderdeel 1

Honderden mensen, uit Oost en West, klimmen op de Muur. Ze omhelzen elkaar, dansen, geven elkaar bloemen, drinken wijn en helpen weer volgende 'veroveraars' omhoog.

Onderdeel 2

Mannen van de Oost-Duitse spoorwegpolitie schuiven stalen balken voor de hekken van de ondergrondse. Het IJzeren Gordijn is nu echt helemaal gesloten.

Onderdeel 3

En weer landt er een vliegtuig op één van de Berlijnse vliegvelden. Elke 63 seconden landt er een vliegtuig! En dat allemaal om de bevolking van onze stad van de hoognodige spulletjes te voorzien.

Onderdeel 4

Veel mensen dragen een witte armband als teken van overgave of een rode als een groet aan het Rode Leger. Er zijn ook heel voorzichtige mensen: die hebben zowel een witte als een rode armband omgedaan.

Gebruik de bron

Zet de vier onderdelen van de bron in de juiste volgorde, van vroeger naar later. Doe het zo:
Eerst onderdeel …, dan …, vervolgens … en ten slotte … (vul nummers in).

Leerlingen kunnen online oefenen met chronologievragen uit eerdere examens op histoforum.net/geschiedenisvmbo. Zij krijgen dan direct te zien of hun antwoord goed is.