Zowel in de preambule (Leren reflecteren op de toekomst) als in het examenprogramma (Oriëntatie op leren en werken) zijn doelen opgenomen die de beroeps- en opleidingskeuze van leerlingen ondersteunen. Door de toegenomen aandacht voor loopbaanoriëntatie en -ontwikkeling hebben scholen uitdrukkelijker dan voor heen de vraag hoe zij de LOB-doelen kunnen realiseren in een onderwijsprogramma voor de algemeen vormende vakken.
De visie op loopbaanoriëntatie en loopbaanontwikkeling (LOB) is de afgelopen jaren veranderd. Lag vroeger de nadruk op 'kiezen' en het maken van de juiste (eenmalige) keuze, tegenwoordig ligt het accent op 'leren kiezen' en het keuzeproces leren doorgronden. Zo worden leerlingen beter voorbereid op een leven waarin zij door de steeds veranderende arbeidsmarkt telkens opnieuw gedwongen worden keuzes te maken voor opleiding en arbeid. Het keuzeproces wordt ondersteund door leerlingen op systematische wijze te leren omgaan met loopbaancompetenties. Er worden vijf loopbaancompetenties onderscheiden:
- Kwaliteitenreflectie: Wat kan ik het beste en hoe weet ik dat?
- Motievenreflectie: Waar ga en sta ik voor en waarom?
- Werkexploratie: Welk werk past het beste bij mij en waarom daar?
- Loopbaansturing: Hoe bereik ik mijn doelen en waarom zo?
- Netwerken: Wie kan mij helpen mijn doel te bereiken en waarom die mensen?
Concreet betekent het dat leerlingen in het vak of vakoverstijgend gestimuleerd worden te oefenen met het maken van loopbaankeuzes. Leerlingen kunnen ervaringen opdoen door middel van oriënterende en realistische activiteiten in het opleidingsveld, het beroepenveld en - vooruitlopend op het onderwijs in de toekomst - het maatschappelijk domein. Dit kan door leerlingen activiteiten uit te laten voeren binnen en buiten school én binnen en buiten het curriculum. Leerlingen reflecteren op de eigen kwaliteiten en motieven, het eigen handelen en de opgedane ervaringen. Ze doen dit bij voorkeur op een gevarieerde wijze. In onderstaande LOB-disk is dit gevisualiseerd.
LOB-disk
De LOB-disk is een hulpmiddel:
- om op school, met de decaan of de LOB-coördinator het gesprek te kunnen voeren over het beleid en de praktijk;
- om samen te kunnen werken aan de optimalisering van LOB;
- bij de inhoudelijke en praktische concretisering van LOB (wat en hoe);
- bij de bepaling (en spreiding) van LOB-lesactiviteiten.
