Studielast, contacttijd en lessentabel

31 mei 2023

In tegenstelling tot de meeste andere vakken is het voor lichamelijke opvoeding aanbevolen om die studielast grotendeels als contacttijd te benutten. De aard van de eindtermen voor LO1 is dusdanig dat die eigenlijk alleen maar in de vorm van zelf doen en oefenen, of vormen daar direct aan gekoppeld, gehaald kunnen worden.

Met ingang van 1 augustus 2007 is de minimumlessentabel voor het voortgezet onderwijs niet meer van kracht, maar is aan artikel 6 van de wet op het voortgezet onderwijs de volgende bepaling toegevoegd:

Artikel 6d. Onderwijs in lichamelijke opvoeding
​Onderwijs in lichamelijke opvoeding, bestaande uit praktische bewegingsactiviteiten, wordt gespreid verzorgd over alle leerjaren van het voortgezet onderwijs. Dit onderwijs vindt plaats gespreid over de schoolweken, en in zodanige substantiële omvang en schooltijd dat wordt voldaan aan de eisen op het gebied van kwaliteit, intensiteit en variëteit van de bewegingsactiviteiten neergelegd in kerndoelen en examenprogramma’s. Daarbij wordt uitgegaan van de situatie zoals die op 1 augustus 2005 voor het bewegingsonderwijs gold. In afwijking van de tweede volzin geldt voor het laatste leerjaar het voorschrift, dat het onderwijs in het eindexamenvak lichamelijke opvoeding niet eerder mag worden afgesloten dan in de maand december.

Lessentabel

Op 1 augustus 2005 gold er er voor het vmbo een minimum van 10 lesuren (van 50 minuten) die evenwichtig verdeeld worden over de vier leerjaren. Dat is gemiddeld 2,5 lesuur van 50 minuten per leerjaar. Dat staat ook in de nieuwsbrief van de Inspectie van onderwijs (2014), zie hieronder.

In totaal gaat het om 400 lesuren (bij een leerjaar van 40 weken waar de overheid vanuit gaat) van 50 minuten, dat is 333 klokuren verdeeld over vier jaar. In de tabel hieronder geven we enkele rekenvoorbeelden waarin het aantal minuten per lesuur varieert.

Tabel van lessen naar klokuren (LO1 vmbo):
Leseenheden van: 45 min. 50 min. 60 min. 70 min.
X lessen in klas 1 3 3 2 2
X lessen in klas 2 3 3 2 2
X lessen in klas 3 3 2 2 2
X lessen in klas 4 2 2 2 1
Totaal (klokuren): 330 333 320 327

Hoeveel uren lichamelijke opvoeding moeten worden gegeven op scholen voor voortgezet onderwijs? (Nieuwsbrief Inspectie van het Onderwijs, 2014).

"Scholen moeten ten eerste lichamelijke opvoeding geven in elk leerjaar en bovendien gespreid over de weken in het schooljaar. Ze moeten verder daaraan zoveel tijd besteden, dat aan de inhoudelijk gestelde eisen wordt voldaan. Die eisen zijn in de wet op verschillende manieren gespecificeerd. Het gaat om praktische bewegingsactiviteiten. Het gaat om eisen van kwaliteit, intensiteit en variëteit. Concreet worden die eisen in kerndoelen en examenprogramma's opgenomen. En bij die inhoudelijke eisen wordt uitgegaan van de situatie zoals die op 1 augustus 2005 gold. Dat wil niet zeggen dat die kerndoelen en examenprogramma's letterlijk worden gehandhaafd: om te zorgen dat het inderdaad om praktische bewegingsactiviteiten gaat, is aanpassing nodig. Zo worden de kwaliteit, intensiteit en variëteit op het gebied van praktische bewegingsactiviteiten zoals die golden op 1 augustus 2005 gehandhaafd, en zelfs aangescherpt (doordat wordt benadrukt dat het om praktische bewegingsactiviteiten gaat).

Als een school zich houdt aan dit geheel van regels, zal het resultaat zijn dat het aantal lesuren gemiddeld op het niveau van voor 1 augustus 2005 blijft. Dat is dus gemiddeld 2,5 lesuren voor vmbo, gemiddeld 2,2 lesuren voor havo en gemiddeld 2 lesuren voor vwo, conform de adviesurentabel van 2005, uitgaande van lesuren van 50 minuten en 40 schoolweken per leerjaar.

Voor het laatste leerjaar geldt een apart, afwijkend voorschrift: het onderwijs in lichamelijke opvoeding mag niet eerder worden afgesloten dan in de maand december. Tot die tijd kan het in wat aangepaste vorm.