Zoeken

Herkansingregeling

4 oktober 2023

De herkansingsregeling voor maatschappijleer wijkt af van die voor andere vakken. De herkansingsregeling wordt expliciet beschreven in het Eindexamenbesluit VO.

Deze luidt als volgt:

Artikel 3.16. Herexamen schoolexamen vmbo zonder centraal examen

  1. De examenkandidaat die eindexamen vmbo aflegt kan het schoolexamen maatschappijleer behorend tot het gemeenschappelijk deel van de leerwegen opnieuw afleggen, indien hij voor dat vak een eindcijfer heeft behaald lager dan 6.
  2. Het bevoegd gezag van een school voor mavo of vbo kan bepalen dat een examenkandidaat voor een of meer andere vakken dan maatschappijleer het schoolexamen waarin geen centraal examen wordt afgenomen, opnieuw kan afleggen.
  3. Het herexamen omvat door het bevoegd gezag aangegeven onderdelen van het examenprogramma.
  4. Het bevoegd gezag stelt vast hoe het cijfer van het herexamen wordt bepaald.
  5. Het hoogste cijfer voor een vak, behaald bij het schoolexamen of het herexamen, is het definitieve cijfer van het schoolexamen in dat vak.

Zie: wetten.nl - Regeling - Uitvoeringsbesluit WVO 2020 - BWBR0045787 (overheid.nl)

Hoe moet dit artikel worden uitgelegd?

  1. Uw leerlingen volgen het examenprogramma, ze doen de toetsen en eventueel praktische opdrachten die samen het schoolexamen vormen. Dit op basis van het vooraf vastgestelde PTA.
  2. U berekent een eindcijfer voor maatschappijleer op basis van de weging die is vastgesteld in het PTA. Dat cijfer rond u af naar een geheel getal. Het Eindexamenbesluit VO zegt namelijk in artikel 3.13 lid 2: Indien in een vak geen centraal examen wordt afgelegd, wordt het cijfer van het schoolexamen uitgedrukt in een cijfer van 1 tot en met 10, zonder decimaal.
  3. Uw school moet vervolgens aan alle leerlingen die lager dan een 6 hebben gescoord een herkansing aanbieden. Een leerling die gemiddeld een 5,5 haalt voor maatschappijleer hoeft dus geen herkansing aangeboden te krijgen, omdat dit cijfer afgerond wordt op een 6.
  4. Uw school mag de mogelijkheid van een herkansing wel bieden aan leerlingen die een 6 of hoger scoren, maar dat is een keuze van de school.
  5. Het cijfer dat de leerling haalt voor de herkansing vervangt het eindcijfer van maatschappijleer, als het cijfer voor de herkansing hoger ligt dan het eindcijfer. De school vervangt dus niet het cijfer voor één onderdeel van het PTA, maar het eindcijfer dat bij stap 2 is vastgesteld.
    Het examenbesluit spreekt over het ‘opnieuw afleggen’ van het schoolexamen. U kunt er dus niet voor kiezen een leerling in dit kader een SE-onderdeel te laten herkansen dat hij of zij onvoldoende heeft gemaakt om daarna het cijfer voor dat onderdeel te vervangen door het (hogere) herkansingscijfer. Dat zou ook tot een hoger gemiddelde voor het hele vak leiden, maar dat is niet de bedoeling van de wetgever. Het examenbesluit vraagt om een herkansing die het volledige eindcijfer voor maatschappijleer vervangt.
  6. De school bepaalt over welke onderdelen van het examenprogramma de herkansing gaat. Omdat het gaat om een herkansing waarvan het cijfer het eindcijfer voor het vak in zijn geheel vervangt, ligt het voor de hand om een selectie uit álle onderdelen van het maatschappijleerprogramma te toetsen in het herexamen. Op basis van het herexamen moet u immers kunnen beoordelen of de leerling in kwestie het gewenste eindniveau voor het volledige examenprogramma gehaald heeft. Het zou ten opzichte van leerlingen die via de reguliere weg een voldoende voor maatschappijleer hebben gehaald ook niet eerlijk zijn als een klasgenoot met een toets over een beperkt deel van de stof tot een hoger eindcijfer zou kunnen komen.

Op sommige scholen bestaat onduidelijkheid over de herkansingsregeling die voor maatschappijleer geldt. In dat geval is het goed om de tekst van het betreffende artikel van het Eindexamenbesluit bij gesprekken over het herkansingsbeleid van de school te betrekken.