Afstemming met verwante vakken

Afstemming tussen scheikunde en natuurkunde

Tussen het programma nask2 (scheikunde) en nask1 (natuurkunde) is geen directe 'afhankelijkheidsrelatie'. Dat neemt niet weg dat leerlingen er baat bij hebben als docenten scheikunde en natuurkunde:

• voor de scheikundige en natuurkundige begrippen dezelfde definities gebruiken;
• bij scheikunde aangeven dat de betreffende begrippen ook bij natuurkunde voorkomen;
• bij scheikunde refereren aan die contexten waarin leerlingen de betreffende begrippen bij natuurkunde krijgen aangereikt.

Als de school op zoek gaat naar afstemming tussen natuurkunde en scheikunde, is een breed scala aan onderwerpen denkbaar uit het grensgebied tussen deze twee vakken, bijvoorbeeld:

Waterzuivering

• neutraliseren van giftige gassen naar onschadelijke gassen;
• de rol van bacteriën;
• mechanische scheiding.

Interessant zijn ook contexten uit de chemische technologie en duurzaamheidvraagstukken, vooral als daarbij energieomzettingen en rendementsberekeningen en -beschouwingen een rol spelen, bijvoorbeeld:

Duurzaamheid

• onderzoek naar duurzame producten;
• duurzaam ontwerpen;
• onderzoek naar de levenscyclus van producten.

Afstemming tussen scheikunde en biologie

Voor een goede afstemming van onderwijs en toetsing van de eindtermen voor het schoolexamen biologie en scheikunde is overleg nodig tussen de vaksecties biologie en scheikunde. Er kan bijvoorbeeld gekozen worden voor onderwerpen die inhoudelijk in elkaars verlengde liggen en elkaar zelfs kunnen overlappen. Ook kan besloten worden om deze eindtermen in één praktische opdracht of toets te toetsen, waarvan een gedeelte onderdeel is van het schoolexamen scheikunde en een ander gedeelte onderdeel van het schoolexamen biologie.

Als de school op zoek gaat naar afstemming tussen scheikunde en biologie, is een breed scala aan onderwerpen denkbaar uit het grensgebied tussen deze twee vakken.

Een voorbeeld

Zeep:

• hoe werkt zeep?
• de rol van transpireren voor je energiehuishouding;
• opbouw van de huid;
• effect van zeep op de huid.

De volgorde van de exameneenheden en eindtermen in het programma scheikunde zijn een opsomming van vaardigheden en vakinhouden, en geenszins een volgorde waarin deze in het onderwijs aan de leerlingen worden aangeboden. Het is aan te bevelen om met de gekozen leermiddelen voor biologie en scheikunde een zodanige volgorde te bepalen, dat bij scheikunde die scheikundige begrippen geïntroduceerd kunnen worden die later in het biologieprogramma ook aan bod komen. Omgekeerd biedt het biologieprogramma contexten, waarop bij scheikunde kan worden aangesloten en voortgebouwd.

Afstemming tussen scheikunde en wiskunde

​Voor een goed begrip van de pH is aan te bevelen dat leerlingen hebben kennisgemaakt met logaritmen. Ook voor het juist verwerken van meetresultaten in grafieken is wiskundige basiskennis nodig. Het is ook denkbaar dat de wiskundige verwerking van meetgegevens uit scheikundige experimenten als voorbeeld in de wiskundeles aan bod kan komen.
​Het is wenselijk om met de gekozen leermiddelen voor wiskunde en scheikunde een zodanige volgorde te bepalen, dat bij wiskunde de wiskundige begrippen geïntroduceerd kunnen worden die later in het scheikundeprogramma ook aan bod komen. Omgekeerd biedt het scheikundeprogramma contexten, waarop bij wiskunde kan worden aangesloten en voortgebouwd.