Nederlands en het Referentiekader
Vanaf 2011 wordt bij het examen Nederlands in het vmbo het referentiekader taal in acht genomen. Dat betekent dat scholen bij het vaststellen van het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) en de schoolexamentoetsen rekening dienen te houden met de beschrijvingsniveaus van het referentiekader. Daarnaast zijn sinds 2014-2015 voor de centrale eindexamens Nederlands referentieniveaus vastgesteld; voor het vmbo-eindexamen het referentieniveau 2F.
Wat houdt het referentiekader Taal en Rekenen in?
Het referentiekader beschrijft wat leerlingen op verschillende momenten in hun schoolloopbaan op het gebied van taal en rekenen moeten kennen en kunnen. Daarmee wordt het referentiekader een leidraad voor scholen, docenten en onderwijsprogramma's in het primair-, voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs.
Referentieniveaus Taal
Voor taal zijn er vier fundamentele niveaus beschreven. De niveaus geven een opklimmende moeilijkheidsgraad in basiskennis en -vaardigheden aan. Elk fundamenteel niveau omvat het voorgaande niveau en bij het behalen van een fundamenteel niveau kan het volgende niveau gezien worden als een streefniveau.
| Niveau | Fundamentele kwaliteit | Drempel |
|---|---|---|
| 1F/1S | eind primair onderwijs | van po naar vo |
| 2F | eind vmbo en mbo-2 en mbo-3 | van vmbo naar mbo of havo; van mbo-3 naar mbo-4 |
| 3F | eind mbo-4 en havo | van havo en mbo-4 naar ho |
| 4F | eind vwo | van vo naar wo |
De niveaubeschrijvingen voor de referentieniveaus van het domein taal zijn:
- mondelinge taalvaardigheid, met de drie subdomeinen gespreksvaardigheid, luistervaardigheid en spreekvaardigheid;
- leesvaardigheid, met de twee subdomeinen: lezen van zakelijke teksten en lezen van fictionele, narratieve en literaire teksten;
- schrijfvaardigheid, waarbij het gaat om het produceren van creatieve en zakelijke teksten;
- begrippenlijst en taalverzorging. In de begrippenlijst staan termen en concepten die leerlingen en docenten nodig hebben om over taalvaardigheid van gedachten te wisselen. Bij taalverzorging gaat het om zaken die in dienst staan van een verzorgde schriftelijke taalproductie.
Voorbeelduitwerkingen referentiekader Taal
Op de website www.taalenrekenen.nl vind je voorbeelduitwerkingen van de inhoud van het referentiekader, geïllustreerd aan de hand van taken en leerling-producten. De publicaties Concretisering referentieniveaus bevatten taalvoorbeelden van 1F, 2F, 3F of 4F met een toelichting waarom de taalopdracht, leerlingpresentatie en/of het schrijfproduct als treffend voorbeeld beoordeeld is en welke inzichten het werken met het referentiekader heeft opgeleverd.
De voordelen van het referentiekader
Referentieniveaus helpen scholen om hun onderwijs in taal en rekenen te verbeteren. Voordelen van de referentieniveaus zijn:
- Ze geven een duidelijke omschrijving welke vaardigheden leerlingen op bepaalde momenten moeten beheersen. Scholen kunnen zo beter hun doelen stellen en hun onderwijs hierop afstemmen.
- Scholen kunnen de leerprestaties van hun leerlingen beter meten en bijsturen.
- Het onderwijs van de verschillende schooltypen sluit beter op elkaar aan.
- Als een leerling naar een andere school overstapt, is duidelijk welk niveau hij heeft. De nieuwe school kan bijvoorbeeld zien of de leerling extra hulp nodig heeft.
Meer informatie
Meer informatie over het referentiekader Taal en Rekenen vindt u op www.taalenrekenen.nl.