Opdrachten spreken

Voorbeeld 1. Het houden van een Pecha Kucha

Elke leerling houdt een Pecha Kucha, een diavoorstelling in PowerPoint van vijftien dia's met een afbeelding, waarbij elke dia precies twintig seconden wordt getoond. De afbeeldingen spelen een belangrijke rol in de PowerPoint, omdat ze meteen duidelijk moeten maken waar de dia over gaat. De presentatie duurt dus exact vijf minuten. Deze eisen dwingen een leerling creatief en to the point te zijn.

De onderwerpen kunnen divers zijn: een specifiek thema, de stage/het sectorwerkstuk of een gelezen boek (gecombineerd met het onderdeel Fictie).

Je kunt een leeg format voor de Pecha Kucha downloaden in het rechtermenu, met rechtsonder op elke dia een balk van 20 seconden die zich vult. Direct daarna komt de volgende dia te voorschijn. Met dank aan Roland de Bonth van het Vlietland College.

Voorbeeld 2. Het houden van een presentatie van stellingen

Een leerling vmbo bb/kb bereidt zijn mondeling Nederlands voor rondom een bepaald thema aan de hand van vier stellingen. De leerling werkt elke stelling als volgt uit:

• drie argumenten voor het standpunt;
• drie argumenten tegen het standpunt;
• een geschikte afbeelding/filmfragment bij de voor en tegen van elke stelling;
• eigen standpunt + argumenten bij een vijfde stelling

De leerling maakt vervolgens een PowerPoint of Prezi. Per stelling gebruikt hij minimaal één dia. De presentatie duurt tien minuten. Aan het einde van de presentatie mogen leerlingen reageren op de argumenten. Voorbeelden van stellingen rondom het thema Lezen zijn:

• Lezen is echt de moeite waard.
• Er zijn genoeg boeken die ik graag zou willen lezen.
• Ik krijg graag een boek cadeau.
• Ik lees liever een leuk boek dan dat ik achter internet zit.
• Dikke boeken lezen is alleen voor nerds.
• Het is beter om een krant te lezen dan een boek.
• Een stripboek bevat evenveel interessante informatie als een gewoon boek.
• Je kunt beter eerst de boekverfilming kijken voor je het boek leest.
• Boekverslagen moeten worden afgeschaft.
• Iedere klas moet een leesuur op het rooster hebben.

Je kunt een voorbeeldpresentatie downloaden van een leerling van het Zuiderzee College, met dank aan Maaike Jöbsis, docente Nederlands.

Voorbeeld 3. Het houden van een boeiende toespraak

De leerling houdt een boeiende toespraak: een beschrijving of verslag, bijvoorbeeld van een persoonlijke ervaring, een gebeurtenis etc. Boeiend spreken met aandacht voor het publiek is de basis van andere spreekvormen en kan daarom een reden zijn om in het schoolexamen op te nemen.

Voorbeeld 4. Een mondeling portfolio

In plaats van allerlei aparte examenopdrachten kan ook gewerkt worden met het bijhouden van een (digitaal) portfolio waarin verschillende (kleinere) voorbeelden van zowel een monoloog, discussie als overleg zijn opgenomen.

Meer opdrachten Spreken

De publicatie Concretisering referentieniveaus Gesprekken en Spreken bevat taalvoorbeelden van 1F, 2F, 3F of 4F met een toelichting waarom de taalopdracht, leerlingpresentatie en/of het schrijfproduct als treffend voorbeeld beoordeeld is en welke inzichten het werken met het referentiekader heeft opgeleverd.

Nog meer voorbeelden vind je op de website www.taalenrekenen.nl.