Afstemming met andere vakken
Rekenen leent zich bij uitstek voor toepassing in diverse schoolvakken. Denk daarbij aan het omrekenen van recepten in de (groot)keuken, berekeningen met procenten bij economische vakken of het interpreteren van onderzoeksresultaten bij maatschappijwetenschappen. Dit rekenbewust vakonderwijs is een uitdagend perspectief voor hun rekenonderwijs.
Nu centrale toetsing van het rekenen is verdwenen, biedt het schoolexamen Rekenen meer mogelijkheden rekenprestaties van leerlingen in andere vakken mee te wegen. Je kunt hier meer over lezen op de website Rekenbewust vakonderwijs. Op de website Rekenen in andere vakken staat een aantal aandachtspunten voor hoe je rekenbewust vakonderwijs kunt vormgeven en wat daarbij komt kijken. Op deze website staat ook een instrument waarmee je kunt inschatten waar je school staat, welke keuzen je kan of moet maken en wat je op school moet gaan regelen en organiseren.
In het document 'Voorbeelden RBVO in centrale examens' dat hiernaast te downloaden is, hebben we verder van een aantal vakken alle opgaven met een rekencomponent uit de centrale examens van 2019 bij elkaar gezet. Dat geeft je een beeld welke gelegenheid die vakken bieden om rekenbewust vakonderwijs toe te passen voor de leerlingen uit de doelgroep en om wat voor rekenen het gaat. In het examenprofiel Cultuur & Maatschappij van havo lijkt daarvan weinig sprake te zijn. In het vmbo bieden andere vakken meer aanknopingspunten. Voor leerlingen die een leer-werktraject volgen kunnen rekentaken uit het buitenschoolse praktijkgedeelte als inspiratiebron dienen.
Als naar je mening examenvakken te weinig aanknopingspunten bieden, kun je rekenbewust vakonderwijs ook toepassen in de onderbouw. Veel, zo niet alle, rekenvaardigheden uit de referentieniveaus komen in de onderbouw al aan bod. Bijkomend voordeel is dat alle leerlingen alle onderbouwvakken volgen. Bedenk wel dat het niet toegestaan is om onderdelen van het schoolexamen al in de onderbouw te toetsen. Wel zou je wat leerlingen in de onderbouw gedaan hebben, kunnen waarderen om het bijvoorbeeld in de vorm van een totaalcijfer in het schoolexamen mee te tellen.
Toetsing bij rekenbewust vakonderwijs
Als je rekenbewust vakonderwijs op je school toepast, kun je rekenprestaties van leerlingen in andere vakken waarderen en meewegen in het examencijfer Rekenen. Daarvoor bestaat een aantal scenario's:
- Je kunt leerlingen opdragen van rekenprestaties een portfolio bij te houden. Je waardeert die en aan de hand daarvan bepaal je een examencijfer op de wijze die in het PTA staat. Het portfolio zelf kan de leerling meenemen naar zijn vervolgopleiding om te laten zien welk rekenen hij hoe goed beheerst.
- Een eenvoudiger aanpak is om op SE-toetsen van andere vakken niet alleen een totaalcijfer, maar ook een rekencijfer te geven. Deze rekencijfers vormen samen met losse SE-toetsen over ontbrekende domeinen de basis voor het examencijfer Rekenen.
- Nog eenvoudiger is het om zelf SE-toetsen af te nemen en in deze toetsen rekenopgaven uit andere vakken of het buitenschools praktijkgedeelte van een leer-werktraject op te nemen.
Als je rekenopgaven uit andere vakken of het buitenschools praktijkgedeelte van een leer-werktraject in je SE-toetsen opneemt, is het van belang dat je de begripsvaliditeit van de toets in de gaten houdt. Het risico bestaat dat je in een rekenopgave uit een ander vak ook specifieke kennis van dat vak beoordeelt. Dat moet je proberen te vermijden. Verder moet je er rekening mee houden dat de rekenopgaven uit andere vakken of het buitenschools praktijkgedeelte soms te makkelijk of te moeilijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn de receptopgaven uit de examens zorg en welzijn (zie download). Die overstijgen niveau 2F (en zelfs niveau 3F) in ruimte mate.