Publicaties

Hoe zorg je er als leraar voor dat leerlingen weten waar zij naartoe werken, dat ze weten wat ze al kunnen en wat ze nodig hebben om het leerdoel te behalen? Wanneer en hoe geef je als leraar zinvolle feedback? Hoe bepaal je vervolgstappen? En ook: hoe betrek je de leerlingen bij hun leren en geef je hen verantwoordelijkheid voor hun eigen leren? Formatief evalueren biedt leraar en leerlingen inzicht in het leerproces. Dit document gaat in op wat formatief evalueren precies inhoudt en hoe de leraar het kan inpassen in de onderwijspraktijk.

We willen als samenleving graag weten wat leerlingen in Nederland leren op school. Daarom worden al sinds 1987 periodieke peilingsonderzoeken gehouden in het primair onderwijs. De onderzoekers kijken hierbij naar de beschreven onderwijsdoelen, het onderwijsaanbod en de onderwijsopbrengsten. De uitkomsten van de peilingsonderzoeken geven een landelijk beeld van wat kinderen leren op school en ze vertellen ook hoe deze resultaten zich in de tijd ontwikkelen. Aan de basis van de peiling ligt een domeinbeschrijving voor het betreffende leergebied, in dit geval Mens en maatschappij. Dat leergebied bestaat als zodanig nog niet. Daarom loopt deze beschrijving vooruit op nog te ontwikkelen kerndoelen en volgt hij de structuur van de voorstellen van Curriculum.nu uit 2019. Verder geeft de beschrijving een stand van zake van de inhouden zoals die nu op de basisschool aan bod (zouden moeten) komen.

Sinds schooljaar 2018-19 werken scholen met het vernieuwde examenprogramma voor bedrijfseconomie. SLO volgt de invoering van het nieuwe programma in een meerjarig monitoringprogramma. In de startmeting stonden centraal de voorbereiding op het nieuwe programma en de eerste indrukken van docenten. In dit rapport zijn de resultaten van de tweede meting beschreven. Hierin ligt meer de nadruk op het nieuwe programma wordt ervaren door zowel de docenten als de leerlingen.

Aandacht voor financiële redzaamheid is nodig in het onderwijs. In de snel veranderende en digitale maatschappij wordt het steeds belangrijker dat leerlingen essentiële (financiële) vaardigheden ontwikkelen zodat ze weloverwogen keuzes kunnen maken. Speciale aandacht is daarbij nodig voor leerlingen in het praktijkonderwijs en vmbo-bb/kb. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) heeft leerdoelen en competenties voor jongeren geformuleerd over het omgaan met geld. In deze publicatie koppelen we die leerdoelen en competenties aan executieve vaardigheden, zoals goed plannen en het leren beheersen van je impulsen. Die zijn immers cruciaal bij het voorkomen van schulden en het zicht houden op je inkomsten en uitgaven. Zo ontstaan handvatten die leraren kunnen gebruiken om de financiële redzaamheid van hun leerlingen te bevorderen zodat ze beter de regie over hun eigen (financiële) leven kunnen voeren.

Iedere leerling passend onderwijs. Dat is het doel van het meerjarige project Passende perspectieven. Deze lessuggesties laten zien hoe taalvaardigheden in samenhang met profielvakken in leerjaar 3 en 4 van het vmbo-bb/kb aangeboden kunnen worden. Docenten kunnen ze gebruiken om de doelen uit Passende perspectieven te vertalen naar hun lespraktijk. De lessuggesties sluiten aan bij de in het project al eerder geformuleerde leerroutes voor het vmbo.

Iedere leerling passend onderwijs. Dat is het doel van het meerjarige project Passende perspectieven. Deze lessuggesties laten zien hoe rekenen in samenhang met profielvakken in leerjaar 3 en 4 van het vmbo-bb/kb aangeboden kunnen worden. Docenten kunnen ze gebruiken om de doelen uit Passende perspectieven te vertalen naar hun lespraktijk. De lessuggesties sluiten aan bij de in het project al eerder geformuleerde leerroutes voor het vmbo.

In het schoolvak Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV) staat 'kunst actief meemaken' voorop. Maar wat gebeurt er in de praktijk om dit te realiseren? Op welke manier doen leerlingen bijvoorbeeld nieuwe kunstervaringen op? Hoe maken zij bij dit vak een cultureel groeiproces door? En hoe begeleiden en bewaken hun docenten CKV dit proces? SLO heeft in opdracht van Ministerie van OCW de Monitor CKV uitgevoerd om zicht te krijgen op hoe het vernieuwde examenprogramma CKV tijdens de lessen wordt uitgevoerd en ervaren. In 2018 zijn de ervaringen van docenten onderzocht en is hen ook gevraagd naar hoe zij dachten dat hun leerlingen dit vak ervaren. In de meting van 2019 zijn de docenten opnieuw bevraagd maar komen ook de leerlingen zelf aan het woord. De resultaten van die tweede meting zijn te vinden in dit rapport.

Vanaf het schooljaar 2016-2017 is het nieuwe beroepsgerichte examenprogramma ingevoerd in de bovenbouw van het vmbo. Sinds het schooljaar 2017-2018 werken alle vmbo-scholen met het nieuwe examenprogramma. In opdracht van het ministerie van OCW geeft SLO vorm en inhoud aan een driejarige monitoring en evaluatie. Deze eindrapportage onder docenten en leerlingen, betreft de eindmeting (schooljaar 2018-2019) waarin waar dat mogelijk en zinnig is, een vergelijking wordt gemaakt met de voorgaande metingen.

Deze rapportage beschrijft de resulaten van een vragenlijstonderzoek onder 77 docenten over de vernieuwing van het examenprogramma maatschappijwetenschappen. Het betreft een tussenmeting in een meerjarig monitortraject naar de manier waarop het nieuwe programma in de praktijk wordt vormgegeven.