Publicaties

Dit rapport beschrijft en analyseert de huidige (2016) stand van zaken en belangrijkste ontwikkelingen en trends van het curriculum van de mens en maatschappijvakken in po en vo. Daarnaast wordt ook een aantal curriculaire uitdagingen voor de toekomst voor het domein als geheel en voor de afzonderlijke vakken gegeven.

In de periode 2011-2015 hebben sectorcommissies voor Economie, Groen, Intersectoraal, Techniek en Zorg en Welzijn nieuwe beroepsgerichte examenprogramma's ontwikkeld voor het vmbo. Na een pilot zijn deze examenprogramma's eerst in de bovenbouw van het vmbo en vanaf schooljaar 2017-2018 werken alle vmbo-scholen met het nieuwe examenprogramma. De drie belangrijkste pijlers van de vernieuwing betreffen: vernieuwing van het beroepsgerichte curriculum, versterking van loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) in alle leerwegen van het vmbo, en het verbeteren van de aansluiting tussen vmbo en mbo. De invoering wordt op verzoek van het ministerie van OCW door SLO gemonitord en geëvalueerd. Dit rapport beschrijft de resultaten van een tussentijdse evaluatie. Deze worden besproken met betrokkenen bij de invoering om te zien waar bijstelling of eventuele andere interventies nodig zijn.

This report shows the results of a study into the CEFR performance level for speaking skills achieved by students in the final year of vmbo, havo and vwo. The study was performed by SLO, in cooperation with Cambridge Assessment English, in the period from November, 2016 to March, 2017.

In opdracht van het Ministerie van VWS is in 2015 de Commissie Versterking Infrastructuur Herinnering WOII (Commissie Cohen) ingesteld. Deze commissie heeft twee rapporten opgeleverd waarin verkenningen en voorstellen zijn gedaan voor manieren waarop de Tweede Wereldoorlog ook voor toekomstige generaties betekenis kan blijven hebben. De voorstellen van de commissie richten zich op het vaststellen van uitvoeringsagenda's voor vier domeinen: kennis, museaal, educatie en herdenken, eren en vieren. Voor het domein educatie bleek dat de inbreng van en de band met het onderwijs versterking nodig heeft. Deze publicatie biedt informatie over de positie van de Tweede Wereldoorlog in het curriculum en geeft aan waar mogelijkheden liggen om de samenhang tussen onderwijs en de sector WOII te vergroten.

De doorstroming van vmbo naar vervolgopleidingen op mbo 4-niveau is al jaren een probleem. Met name in de theoretische leerweg ligt een grote nadruk op reproductieve, algemene kennis en is van enige beroepsvoorbereiding nauwelijks sprake. Vier scholen hebben geprobeerd deze leemte op te vullen. Om te komen tot een landelijk bruikbaar examenprogramma heeft de initiatiefgroep contact gezocht met SLO. In een project, waarbij het aantal betrokken scholen is uitgebreid naar twaalf, is een conceptschoolexamenvak Technologie en Toepassing (T&T) ontwikkeld. Met ingang van het schooljaar 2016-2017 is de pilot uitgebreid naar 24 scholen en wordt hij ondersteund door een onafhankelijke curriculumevaluatie. Dit rapport beschrijft de uitkomsten van de evaluatie.

Deze publicatie over samenhang in het leerplan en vormen van vakkenintegratie in de bovenbouw van het vmbo is het resultaat van een SLO-project over de integratie van de vakken Engels, Nederlands en wiskunde in beroepsgerichte vakken in het vmbo. Samen met docenten en schoolleiders van vier scholen zijn de motieven en mogelijkheden voor meer samenhang in het leerplan verkend en beschreven.

In 2007 heeft SLO in opdracht van het ministerie van OCW, streefniveaus geformuleerd voor de verschillende vaardigheden die volgens de eindexamenprogramma's moderne vreemde talen vmbo, havo en vwo getoetst moeten worden. Hoe deze streefniveaus zich verhielden tot de daadwerkelijke prestaties van leerlingen op het eindexamen was niet bekend. Om in deze leemte te voorzien is onderzoek uitgevoerd naar de schrijfvaardigheid Engels, Duits en Frans van havo- en vwo-leerlingen. Ook de lees-, kijk- en luistervaardigheid Engels, Duits en Frans voor alle niveaus van het voortgezet onderwijs is onderzocht. Dit rapport, over de gespreksvaardigheid Engels in vmbo, havo en vwo, completeert het beeld van de taalniveaus van leerlingen.

In opdracht van het ministerie van OCW werkt SLO in het project Passende perspectieven aan uitwerkingen van de referentieniveaus voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Passende perspectieven ondersteunt scholen in het primair en secundair onderwijs bij het maken van (inhoudelijke) keuzes. Voor het primair onderwijs staan intern begeleiders (ib-ers), taalcoördinatoren en leerkrachten bijvoorbeeld voor de vraag wat een passend aanbod is voor leerlingen voor wie een ontwikkelingsperspectief is vastgesteld. Voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften die de cognitieve capaciteiten hebben om door te stromen naar havo/vwo geven de huidige leerroutes naar 1F echter te weinig uitdaging. Deze publicatie heeft tot doel aan te geven hoe er ook voor deze leerlingen gestreefd kan worden naar zo hoog mogelijke doelen (1S), terwijl tegelijkertijd inzichtelijk wordt gemaakt op welke onderdelen/doelen op weg naar 1S zij mogelijk ondersteuning nodig hebben.

Het Programme for International Student Assessment (PISA) wordt sinds 2000 driejaarlijks uitgevoerd onder auspiciën van de OECD. Hoofdbestanddeel van dit programma is een internationaal vergelijkingsonderzoek van leerprestaties van leerlingen uit het voortgezet onderwijs van vijftien jaar oud met betrekking tot lezen, wiskunde en natuurwetenschappen. Nederland presteert in PISA van 2015 nog steeds ruim boven het gemiddelde van de OESO-landen en is binnen de EU een toppresteerder. De resultaten laten echter een dalende lijn zien. In 2015 is het gemiddelde niveau van Nederlandse leerlingen sterker gedaald dan het gemiddelde van de overige OECD-landen. Voor natuurwetenschappen en wiskunde is de daling ten opzichte van 2012 significant. SLO is gevraagd een leerplankundige analyse te maken, met als doel de PISA-resultaten beter te kunnen duiden en te achterhalen of aanpassingen in ons curriculum mogelijk oorzaak zijn van de dalende presentaties.

In de nieuwe examenprogramma’s, die vanaf 2015 van kracht zijn in het vierde leerjaar, is een belangrijk leerdoel het bevorderen van wiskundige denkactiviteiten in alle wiskundevakken. Die wiskundige denkactiviteiten (WDA) zijn gekarakteriseerd door termen zoals 'Probleemoplossen en analytisch denken', 'Modelleren en algebraïseren', 'Ordenen en structureren', 'Formules manipuleren', 'Abstraheren', 'Logisch redeneren en bewijzen'. Deze publicatie is bedoeld voor wiskundedocenten die les geven in de onderbouw havo/vwo en inspiratie zoeken voor het ontwerpen van wiskundige denkactiviteiten in hun onderwijs. Eerder verscheen ook een versie voor de bovenbouw havo/vwo.