Publicaties

Deze rapportage beschrijft de resulaten van een vragenlijstonderzoek onder 76 docenten en 359 leerlingen over de vernieuwing van het examenprogramma maatschappijwetenschappen. Het betreft de startmeting in een meerjarig monitortraject naar de manier waarop het nieuwe programma in de praktijk wordt vormgegeven.

Commissioned by CIDREE, a European network of national institutes for curriculum development and educational research, SLO administered a questionnaire among primary school teachers to inventory the resources thet use in their art classes.

In opdracht van CIDREE, een Europees netwerk van nationale instituten op het gebied van curriculumontwikkeling en onderwijsonderzoek, heeft SLO een onderzoek uitgevoerd naar welke bronnen leerkrachten in het primair onderwijs gebruiken bij het lesgeven in de kunstvakken.

Onder regie van de Inspectie van het Onderwijs brengt Peil.onderwijs de kennis, vaardigheden en houding van leerlingen aan het einde van het primair onderwijs in kaart. De peilingen worden uitgevoerd op basis van een domeinbeschrijving. Daarin wordt beschreven wat de wettelijke eisen zijn voor de inhoud van het specifieke domein en hoe deze inhoudelijke eisen in de praktijk van het onderwijs vorm krijgen. Voor digitale geletterdheid zijn geen kerndoelen of wettelijk kader beschikbaar. Verwacht wordt dat er naar aanleiding van de ontwikkelingen in Curriculum.nu, doelen voor het onderwijs ontwikkeld gaan worden die wellicht uitmonden in een wettelijk kader. Gezien deze ontwikkelingen en op basis van de informatie uit Curriculum.nu die op dit moment beschikbaar is, heeft de Inspectie van het Onderwijs SLO gevraagd een domeinomschrijving te ontwikkelen die beschrijft welke (sub)domeinen van digitale geletterdheid in het peilingsonderzoek ten minste getoetst zouden moeten worden om de digitale geletterdheid van leerlingen vast te stellen.

In het schooljaar 2018/2019 zijn de vernieuwde examenprogramma's voor bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid (hierna te noemen bedrijfseconomie) ingevoerd. Het nieuwe vak bedrijfseconomie (BE) vervangt het examenvak management en organisatie. In dit rapport wordt in de breedte gekeken naar de ervaringen en meningen van docenten met betrekking tot (de invoering van) dit programma, maar ook specifiek naar de voornaamste programmatische veranderingen. Deze veranderingen richtten zich op het meer centraal stellen van de belevingswereld van de leerling en het komen tot een grotere samenhang tussen de diverse domeinen van het examenprogramma.

Vanaf het schooljaar 2016-2017 is het nieuwe beroepsgerichte examenprogramma ingevoerd in de bovenbouw van het vmbo. Een te versnipperd aanbod, verouderde programma's, een inflexibel curriculum en zorgen over de organiseerbaarheid van voldoende divers
beroepsvoorbereidend vmbo-onderwijs vormden aanleiding voor deze vernieuwing. Sinds het schooljaar 2017-2018 werken alle vmbo-scholen met het nieuwe examenprogramma. In opdracht van het ministerie van OCW geeft SLO vorm en inhoud aan een driejarige monitoring en evaluatie. De huidige rapportage betreft een tussenmeting onder docenten en leerlingen in schooljaar 2017/2018.

Tijdens het leerproces in de klas is volop interactie tussen docent en leerlingen. De docent ontdekt onjuiste antwoorden van zijn leerlingen en reageert daarop. Toch blijven veel problemen verborgen tot het moment dat de summatieve toets wordt afgenomen. Dat is jammer, want er zijn veel mogelijkheden om gedurende de les in enkele minuten begrips- en andere leerproblemen op te sporen én er onmiddellijk en adequaat op te reageren. In deze publicatie wordt aan de hand van concrete voorbeelden getoond hoe docenten misconcepties van leerlingen snel kunnen signaleren aan de hand van concept checks.

Deze handreiking biedt didactische suggesties voor een spreektaak (het houden van een vlog over je favoriete plek) en een gesprekstaak (het voeren van een besluitvormend overleg over het inzamelen van geld voor een goed doel). De taken zijn een bewerking van de taken die gebruikt zijn in de peiling naar Mondelinge taalvaardigheid. Ze zijn aangepast aan de context van de lespraktijk en voorzien van een lesbeschrijving en leerlingmateriaal (hulpkaarten voor het spreken en het voeren van een overleg). Ze dienen als voorbeelden van hoe het onderwijs in spreken en gesprekken voeren in groep 8 inhoud en vorm kan krijgen.

Onder regie van de Inspectie van het Onderwijs brengt Peil.onderwijs de kennis, vaardigheden en houding van leerlingen aan het einde van het primair onderwijs in kaart. De peilingen worden periodiek uitgevoerd waardoor vergelijking van prestaties over de tijd mogelijk is. Met de uitkomsten weten we wat kinderen leren op school, hoe deze resultaten zich in de tijd ontwikkelen en hoe deze zich verhouden tot het beoogde onderwijsleerproces. Het onderzoek wordt uitgevoerd op basis van een domeinbeschrijving. Daarin wordt beschreven wat de wettelijke eisen zijn voor de inhoud van het specifieke domein en hoe deze inhoudelijke eisen in de praktijk van het onderwijs vorm krijgen. In 2020 voert de inspectie een peiling uit naar het onderwijsleerproces en de leerresultaten van het domein leesvaardigheid binnen het taalonderwijs op de basisschool en in het sbo. Deze domeinbeschrijving vormt daarvoor een basis.