Publicaties

Een van de uitgangspunten bij de vernieuwing van de examenprogramma's van de bètavakken, economie en maatschappijwetenschappen is aandacht voor concepten en contexten geweest. Alhoewel er verschillende visies en uitwerkingen op het werken met concepten en contexten zijn, hebben ze gemeenschappelijk dat er groot belang wordt gehecht aan het kunnen toepassen van een (zelfde) concept in wisselende contexten. Deze verschillende contexten geven op hun beurt betekenis aan het concept. Belangrijk is dus de wisselwerking tussen beide. SLO heeft een concept-contextvenster ontwikkeld dat zicht biedt op vier verschillende manieren waarop de wisselwerking tussen concepten en contexten kan worden uitgewerkt.

Opbrengstgericht werken is bedoeld om het maximale uit elke leerling te halen. Ook bij jonge kinderen valt door een doelgerichte aanpak winst te behalen, zonder dat dit ten koste gaat van het karakter van het kleuteronderwijs. Peilen is een manier om spelenderwijs zicht te krijgen op wat kinderen al kunnen, waar ze nog moeite mee hebben en welke vragen of welk niveau van spel aansluit bij hun behoefte. De observaties en ervaring van leerkrachten staan centraal bij het peilen. In de map Praatjes peilen vinden leerkrachten de ondersteuning om spelletjes doelgericht in te zetten voor het peilen van de mondelinge taalontwikkeling. Het uitgangspunt is dat het kind zich niet onder druk gezet voelt, maar bezig is met spelactiviteiten terwijl de leerkracht de ontwikkeling op systematische wijze volgt.

Deze vakoverstijgende handreiking hoort bij de nieuwe examenprogramma's biologie, natuurkunde en scheikunde havo en vwo die in augustus 2013 van kracht zijn geworden in de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Een van de doelen van de vakvernieuwingen is het creëren van meer samenhang binnen en tussen de verschillende bètaprogramma's. Deze handreiking wil docenten en docentenopleiders helpen om samenhang en afstemming in de klas vorm te geven. Eerst wordt gekeken naar verschillende vormen van samenhang en naar de ervaringen van pilotscholen. Daarna volgen suggesties voor inhoudelijke afstemming met concrete voorbeeldmodules. Bij deze handreiking hoort een digitaal gedeelte in de vorm van een Excelbestand. In dit bestand staan de verschillende examenprogramma's naast elkaar en is er gekeken waar overeenkomstige concepten of contexten voorkomen.

In het Referentiekader taal & rekenen zijn voor het primair onderwijs twee niveaus beschreven: streefniveau 1S en fundamenteel niveau 1F. Niveau 1S voor rekenen moet door het gros van de kinderen beheerst worden aan het eind van het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs (behalve in cluster 3). Als verantwoord wordt vastgesteld dat kinderen dit niveau niet zullen halen, kunnen leraren deze kinderen laten werken naar fundamenteel niveau 1F. Dit document beschrijft hoe de gebruikers van de rekenmethode De wereld in getallen met hun hun leerlingen kunnen werken naar het voor hen hoogst haalbare rekenniveau.

Om aan de pabo te kunnen studeren is een diploma mbo 4, havo of vwo nodig. Met ingang van het studiejaar 2015-2016 worden de regels voor de toelating tot de pabo veranderd. Voor aspirant-studenten uit het mbo en het havo gaan voor een aantal vakken bijzondere naderevooropleidingseisen gelden. Het betreft de vakgebieden: geschiedenis, aardrijkskunde en natuur & techniek (met elementen van biologie en natuurkunde). Met behulp van deze handreiking kunnen aspirant pabostudenten zich voorbereiden op de toelatingstoets natuur en techniek.

De experimentele examenprogramma’s wiskunde 2014, zoals ontwikkeld door cTWO, vormden de grondslag voor de examenpilots die in het schooljaar 2009-2010 van start gingen in de vierde klassen van in totaal zestien pilotscholen voor havo en vwo. Deze pilots zijn onderworpen aan een onafhankelijke, meerjarige curriculumevaluatie, uitgevoerd door SLO in opdracht van het ministerie van OCW en in afgestemd met cTWO. De evaluatie richtte zich op beantwoording van de volgende algemene hoofdvraag: In hoeverre heeft de vernieuwing geresulteerd in voor pilotdocenten en -leerlingen haalbare en uitvoerbare wiskundeprogramma's? De evaluatierapportage in zijn geheel omvat, naast een samenvattend eindrapport, zeven deelrapportages over de examenpilots wiskunde A, B en D voor havo en wiskunde A, B, C en D voor vwo.

Het invoeringsplan nieuwe wiskunde-examenprogramma's beschrijft de uitgangspunten en organisatie van de invoering van de nieuwe examenprogramma's wiskunde A, B, C en D voor de tweede fase havo en vwo. Hierbij wordt ingegaan op het begrip 'invoeren' en de achterliggende doelen van de wiskundevakvernieuwing en de bijbehorende beleidscontext. Ook is aandacht voor algemene kennis over invoeringsprocessen vanuit een leerplankundig perspectief en specifieke ervaringen uit de wiskundepilots. Verder beschrijft het rapport de verschillende activiteiten bij het invoeringsproces en de instanties die daarbij betrokken zijn.

In de periode 2002 – 2010 hebben vakvernieuwingscommissies voor biologie, scheikunde en natuurkunde nieuwe conceptexamenprogramma's ontwikkeld en beproefd in examenpilots.Na een meerjarige evaluatie an de pilots zijn de nieuwe examenprogramma's voor biologie, natuurkunde, en scheikunde in schooljaar 2013-2014 ingevoerd in klas 4 van havo en vwo. Dit interimrapport geeft de resultaten betreffende de nulmeting onder docenten en leerlingen in schooljaar 2012/2013 weer. Hierbij wordt een vergelijking gemaakt tussen de huidige en de nieuwe examenprogramma's. Daarnaast geeft de evaluatie antwoord op de vraag in hoeverre de beoogde bètavakvernieuwing (op het niveau van het geschreven curriculum) geïmplementeerd en gerealiseerd wordt in de onderwijspraktijk.

Havoleerlingen met profiel C&M hoeven sinds augustus 2007 geen wiskunde in hun vakkenpakket op te nemen. Bij nader inzien wordt het ontbreken van wiskunde in het curriculum voor deze groep onwenselijk geacht: alle havoleerlingen moeten een examenprogramma wiskunde volgen. Begin 2012 werd daarom een programmacommissie samengesteld die in opdracht van de minister van OCW een concept-examenprogramma wiskunde C voor het havoprofiel C&M ontwikkelt. In het ontwikkelplan wiskunde C havo is opgenomen dat een flankerend onderzoek uitgevoerd wordt. Voorliggend rapport is een weergave van dit onderzoek. Het richt zich met name op de ervaringen van docenten wiskunde die onderwijs geven aan havoleerlingen in het profiel C&M en op de vraag welke wiskundige vaardigheden leerlingen moeten hebben die doorstromen naar hbo-v en pabo.

Compilatie van 37 spelbeschrijvingen die eerder gepubliceerd zijn in het rekentijdschrift Volgens Bartjens. De rekenspellen zijn afwisselend geschikt voor de onderbouw, de middenbouw en de bovenbouw. De rekeninhouden die aan de orde komen betreffen getalbegrip, bewerkingen, meetkunde en logisch denken en redeneren. In sommige spellen ligt de nadruk op het verkennen van een rekeninhoud, bij andere spellen gaat het om het oefenen van bepaalde basisvaardigheden en weer andere spellen vragen om het toepassen van inzichten, strategieën, kennis en vaardigheden.