Publicaties

De trendanalyse Nederlands beschrijft en documenteert voor een aantal onderwijssectoren de stand van zaken op het gebied van het taalonderwijs Nederlands, beschreven aan de hand van een BUG-analyse (beoogd, uitgevoerd en gerealiseerd curriculum). De publicatie sluit af met een aantal curriculaire uitdagingen voor de komende jaren: meertaligheid en culturele diversiteit, een evenwichtig en samenhangend curriculum, productieve vaardigheden, kennis over taal, literatuur, toetsing en taal in andere vakken.

De trendanalyse klassieke talen schetst een beeld van het onderwijs klassieke talen in het kader van gymnasiale vorming op de categorale gymnasia en scholengemeenschappen in Nederland. Na een eerste inleiding over de – historische – positie en aard van het schoolvak volgt de inventarisatie van al wat het klassieke curriculum raakt. Deze inventarisatie valt in drie delen uiteen. In het eerste deel wordt het beoogde curriculum beschreven zoals formeel is vastgelegd. Het tweede deel beschrijft uitgevoerde curriculum: de huidige onderwijspraktijk van alle dag. Het derde deel biedt een overzicht van het gerealiseerde curriculum voor zover dat met cijfers kan worden onderbouwd. Deze curriculaire inventarisatie wordt geanalyseerd om te komen tot verbeterpunten en kansen. Het rapport sluit af met het signaleren van actuele ontwikkelingen op het gebied van de klassieke talen.

Scholen hebben in de onderbouw de mogelijkheid om een meer praktische invulling te geven aan hun lessen. Veel leerlingen zijn gebaat bij meer praktijk. In scholen zijn veelal genoeg opdrachten voorhanden, wat echter vaak ontbreekt is een ordening. Deze publicatie biedt daarom ordening in de opdrachtenreeks, waarmee door een 'dashboard' opdrachten gelabeld kunnen worden. Uitgangspunt hierbij is een aantal praktijkgerichte leerlijnen. Elke leerlijn wordt verdeeld in een inhoudslijn (waar gaat het over), een onderwijslijn (wat doet de docent) en een lijn van de lerende (wat doet de leerling). Ook wordt ingegaan op een aantal verschillende opdrachtvormen. De combinatie opdrachtvorm en de bijbehorende leerlijnen geeft een ordening die een docent in staat stelt om voor een individuele leerling een opdracht te kiezen die past in zijn of haar ontwikkeling. Het ordeningssysteem kan daarbij ook gebruikt worden als een portfolio om de ontwikkeling van de leerling in beeld te brengen.

Om talenten van vmbo-leerlingen optimaal te benutten kunnen één of meerdere vakken op een hoger niveau afgerond worden. Laten zien dat ook binnen het vmbo meer gepresteerd kan worden, is zowel voor de leerling als de school positief en draagt bij aan het zelfvertrouwen van een leerling. Het biedt ook een oplossing voor leerlingen met een specifieke interesse en kan ertoe leiden dat een leerling op een hoger mbo-niveau in kan stromen. In drie scenario's schetst deze publicatie de mogelijkheden die een vmbo-school hierbij heeft. Daarbij worden de belangrijkste implicaties voor het leerplan uitgewerkt en wordt ingegaan op wet- en regelgeving.

De aansluiting tussen vwo en wo is nog steeds voor verbetering vatbaar. Het wo zet zich daarvoor in door intensievere en meer interactieve studievoorlichting, het vwo door meer academische vorming. De mogelijkheden die vwo-scholen hierbij hebben worden samengevat in de term wetenschapsoriëntatie. Voor een groot aantal vakken in het voortgezet onderwijs is een analyse gemaakt die de relatie tussen dat vak en wetenschapsoriëntatie laat zien. In deze publicatie betreft dat het vak maatschappijwetenschappen.

Het eindexamenprogramma moderne vreemde talen (MVT) voor havo en vwo bevat examendomeinen voor de taalvaardigheden lezen, luisteren, gesprekken voeren / spreken en schrijven. Alle vaardigheden dienen te worden opgenomen in de lesprogramma's en te worden getoetst als onderdeel van het eindexamen. Daarbij krijgt leesvaardigheid de zwaarste weging, doordat deze vaardigheid in het centraal examen wordt getoetst en daarmee vijftig procent van het eindcijfer bepaalt. De overige vaardigheden worden in het schoolexamen getoetst. Het toetsen van de schoolexamenonderdelen gebeurt onder verantwoordelijkheid van de vaksectie, die toetsvorm en -inhoud en weging zelf kan bepalen. Voor gespreksvaardigheid resulteert dit in een grote variatie aan keuzes. Mede daarom zijn er geen landelijke gegevens bekend over hoe leerlingen daadwerkelijk voor deze vaardigheid presteren. De indruk bestaat echter dat de productieve vaardigheden, vooral de mondelinge, vaak weinig aandacht krijgen. Om hier meer inzicht in te krijgen is in de zomer van 2013 onderzoek gedaan naar doelstellingen en toetsing van gespreksvaardigheid Engels, Duits en Frans in het havo en vwo. Dit rapport beschrijft de onderzoeksopzet en de resultaten van de digitale enquête. Het sluit af met de conclusies die uit de resultaten van de enquête kunnen worden getrokken.

In het schooljaar 2013/2014 zijn de nieuwe examenprogramma's voor biologie, natuur- en scheikunde ingevoerd. Daaraan voorafgaand zijn in een nulmeting de oude en de nieuwe examenprogramma's vergeleken. De voorliggende tussenmeting uit 2014 heeft plaatsgevonden onder docenten die inmiddels een jaar ervaring hadden met de nieuwe programma's in 4havo en 4vwo. Waar mogelijk zijn de resultaten uit deze tussenmeting vergeleken met die uit de nulmeting. Naast gesignaleerde verschillen tussen oude en nieuwe examenprogramma's en verschillen tussen de drie vakken onderling komt aan bod hoe leerlingen de vernieuwde vakken ervaren. Een conclusie en discussie sluiten het rapport af.

Deze handreiking laat zien hoe invulling gegeven kan worden aan de SE-onderdelen van het examenprogramma aardrijkskunde havo en vwo, dat sinds 2007 geldt. Per augustus 2017 is het examenprogramma enigszins gewijzigd. Bij domein D is voor havo het ontwikkelingsland Indonesië vervangen door Brazilië. Voor vwo is het gebied Zuidoost-Azië vervangen door Zuid-Amerika. Deze wijziging is de belangrijkste reden voor deze nieuwe handreiking voor het schoolexamen, die voor een groot deel gebaseerd is op de handreiking die in 2007 verscheen. De handreiking bevat suggesties en adviezen voor de inrichting van het schoolexamen, die een niet-voorschrijvend karakter dragen.

This research report tries to link the writing skills in English, Germand and French of students of 5th form havo and 6th form vwo to the levels of the Common European Framework of Reference (CEFR) using a standard-setting procedure. It presents the results of the study and describes the design of the standard-setting procedure.

In 2014-2015 heeft SLO op verzoek van het ministerie van OCW trendanalyses uitgevoerd voor alle vakken in primair- en voortgezet onderwijs. Ook voor het kunst- en cultuuronderwijs is een vakspecifieke trendanalyse (VTA) uitgevoerd. De trendanalyse sluit aan op de groeiende belangstelling in het landelijke onderwijsbeleid voor meer systematische informatie over – en mogelijke discrepanties tussen – het beoogde, het uitgevoerde en het gerealiseerde curriculum. De VTA beschrijft, per onderwijssector, de huidige situatie in het vakgebied en schetst vanuit een leerplankundig perspectief de actuele ontwikkelingen in praktijk, beleid en wetenschap.