Publicaties

Scholen hebben in de onderbouw de mogelijkheid om een meer praktische invulling te geven aan hun lessen. Veel leerlingen zijn gebaat bij meer praktijk. In scholen zijn veelal genoeg opdrachten voorhanden, wat echter vaak ontbreekt is een ordening. Deze publicatie biedt daarom ordening in de opdrachtenreeks, waarmee door een 'dashboard' opdrachten gelabeld kunnen worden. Uitgangspunt hierbij is een aantal praktijkgerichte leerlijnen. Elke leerlijn wordt verdeeld in een inhoudslijn (waar gaat het over), een onderwijslijn (wat doet de docent) en een lijn van de lerende (wat doet de leerling). Ook wordt ingegaan op een aantal verschillende opdrachtvormen. De combinatie opdrachtvorm en de bijbehorende leerlijnen geeft een ordening die een docent in staat stelt om voor een individuele leerling een opdracht te kiezen die past in zijn of haar ontwikkeling. Het ordeningssysteem kan daarbij ook gebruikt worden als een portfolio om de ontwikkeling van de leerling in beeld te brengen.

In het schooljaar 2013/2014 zijn de nieuwe examenprogramma's voor biologie, natuur- en scheikunde ingevoerd. Daaraan voorafgaand zijn in een nulmeting de oude en de nieuwe examenprogramma's vergeleken. De voorliggende tussenmeting uit 2014 heeft plaatsgevonden onder docenten die inmiddels een jaar ervaring hadden met de nieuwe programma's in 4havo en 4vwo. Waar mogelijk zijn de resultaten uit deze tussenmeting vergeleken met die uit de nulmeting. Naast gesignaleerde verschillen tussen oude en nieuwe examenprogramma's en verschillen tussen de drie vakken onderling komt aan bod hoe leerlingen de vernieuwde vakken ervaren. Een conclusie en discussie sluiten het rapport af.

In 2014-2015 heeft SLO op verzoek van het ministerie van OCW trendanalyses uitgevoerd voor alle vakken in primair- en voortgezet onderwijs. Ook voor het kunst- en cultuuronderwijs is een vakspecifieke trendanalyse (VTA) uitgevoerd. De trendanalyse sluit aan op de groeiende belangstelling in het landelijke onderwijsbeleid voor meer systematische informatie over – en mogelijke discrepanties tussen – het beoogde, het uitgevoerde en het gerealiseerde curriculum. De VTA beschrijft, per onderwijssector, de huidige situatie in het vakgebied en schetst vanuit een leerplankundig perspectief de actuele ontwikkelingen in praktijk, beleid en wetenschap.

Een van de taken van de school is een bijdrage te leveren aan de opvoeding van haar leerlingen tot burgers. Een belangrijk aspect van burgerschapsvorming is waardenontwikkeling. Een leerling moet weten welke morele waarden in de Nederlandse samenleving belangrijk zijn, om vervolgens een eigen visie op waarden te ontwikkelen. Van de school wordt een eigen visie op de waarden van de school verwacht, die aansluit bij de belangrijke waarden van de Nederlandse samenleving. Deze handreiking is bedoeld om schoolleiders te ondersteunen in het vormen van die visie en om het proces van waardenontwikkeling in de school te bevorderen.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft op 11 februari 2013 de Vernieuwingscommissie M&O geïnstalleerd. De commissie had als opdracht de minister te adviseren over de wenselijkheid van vernieuwing van het tweede fasevak management en organisatie en daarvoor een voorstel te doen in de vorm van een globaal examenprogramma voor havo en vwo. In dit eindrapport presenteert de commissie de beide examenprogramma's. Ze worden op een aantal aspecten nader belicht: -de verschillen met het huidige programma; -de verdeling van de examenstof over het schoolexamen en het centraal examen; -het onderscheid tussen het havo- en het vwo-programma; -de relatie tussen het nieuwe examenprogramma en dat van andere vakken, in het bijzonder economie. Verder adviseert de commissie de naam van het vak management en organisatie te veranderen in Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid. Deze nieuwe naam zorgt voor een moderne invulling en uitstraling van het vak en biedt meer duidelijkheid over de inhoud.

In 2015 verscheen de eerste vakspecifieke trendanalyse (VTA) voor kunst en cultuur. De VTA beschrijft, per onderwijssector, de huidige situatie in het vakgebied en schetst vanuit een leerplankundig perspectief de actuele ontwikkelingen in praktijk, beleid en wetenschap. De publicatie van 2015 bevat de basis die nu met dit addendum wordt verbreed en verdiept.Tegen de achtergrond van de discussie over Onderwijs2032 is gekeken welke bijdragen de kunstvakken leveren aan de drie hoofddoelen van het toekomstig onderwijs: kennisontwikkeling, persoonsvorming en maatschappelijke vorming. Vanwege de aandacht voor muziekonderwijs en de extra inspanningen die momenteel gepleegd worden om de kwaliteit van het muziekonderwijs in het primair onderwijs te verbeteren wordt het beoogde, uitgevoerde en gerealiseerde curriculum geschetst van muziek op school.

Doel van de trendanalyse voor bewegingsonderwijs en sport is het in kaart brengen van de belangrijkste trends en opmerkelijke ontwikkelingen binnen dit leergebied in alle sectoren van het onderwijs. Daarbij past SLO een zogenaamde BUG-systematiek toe, dit betekent dat het curriculum wordt geanalyseerd volgens de driedeling Beoogd, Uitgevoerd en Gerealiseerd. Richtinggevende vragen daarbij zijn: welke patronen en opvallende discrepanties tussen beoogd-uitgevoerd-gerealiseerd zijn zichtbaar? Welke ruimte hebben, ervaren en nemen scholen en leraren bij de vormgeving van hun onderwijs? Wat moet, mag en kan? Waar liggen aanknopingspunten en uitdagingen voor verbetering? De analyse richt zich op leerplanontwikkelaars, lerarenopleiders, beleidsmakers, directies en onderzoekers rondom bewegingsonderwijs en sport.

Losse bijlagen bij het rapport Oorlog en dekolonisatie : heroriëntatie op de Tweede Wereldoorlog en de dekolonisatie van Nederlands-Indië.

Dit rapport doet verslag van een project waarin is verkend hoe de Tweede Wereldoorlog -inclusief de Holocaust- en de dekolonisatie van Nederlands-Indië voorkomen in het curriculum van het primair en voortgezet onderwijs. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen:

het beoogde curriculum: visie en bedoelingen van het leerplan, uitgewerkt in documenten en materialen;

het uitgevoerde curriculum: het-leerplan-in-actie in de feitelijke school- en klassenpraktijk en percepties van leraren daarover;

het gerealiseerde curriculum: de ervaringen en resultaten van leerlingen.

Aanleiding van dit project is de transitie die momenteel gaande is waarbij, als gevolg van het wegvallen van de generatie getuigen, herinnering geschiedenis wordt. Wat betekent dit voor de wijze waarop we in het onderwijs aandacht willen besteden aan deze tijdsperiode en kan daarbij een relatie worden gelegd met doelen voor burgerschapsonderwijs? Een los katern met bijlagen (te downloaden) presenteert de uitgebreide onderzoeksresultaten.

In het kader van het project Monitoring invoering geschiedenis havo/vwo heeft SLO onderzoek gedaan naar opvattingen van leerlingen over verschillende aspecten van het schoolvak. Deze publicatie doet verslag van de vraag of leerlingen goed voorbereid zijn op het school- en centraal examen, hoe zij denken over het vak geschiedenis en het nut daarvan, wat zij vinden van de tien tijdvakken en van de historische contexten.