Publicaties

In de periode 2002 – 2010 hebben vakvernieuwingscommissies voor biologie, natuur- en scheikunde nieuwe conceptexamenprogramma's ontwikkeld en beproefd in examenpilots. Maatschappelijke ontwikkelingen en knelpunten in het bètaonderwijs vormden aanleiding voor deze vernieuwing. De pilots zijn geëvalueerd in een onafhankelijk meerjarige curriculumevaluatie. Dit rapport doet verslag van de manier waarop examenmakers de vernieuwing concreet hebben vertaald naar een centraal examen. Aan de hand van een analysekader zijn centrale examens havo en vwo voor de vakken biologie, natuur- en scheikunde geanalyseerd. In focusgroepen zijn deze analyses besproken om te bepalen of de beoogde vernieuwing in voldoende mate wordt weerspiegeld in de centrale eindexamens.

Wat is de stand van zaken binnen de samenwerkingsverbanden (SWV'en) van het primair en voortgezet onderwijs op het gebied van onderwijs en begeleiding van begaafde kinderen? Die vraag is in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) door SLO, het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, geïnventariseerd. Er is in kaart gebracht in hoeverre SWV'en zicht hebben op de beschikbare mogelijkheden die er in het SWV zijn voor begaafde leerlingen, wat de SWV'en zelf aan ondersteuning en arrangementen bieden, en welke ambities zij hebben om dit verder vorm te geven.

In de periode 2002 – 2010 hebben vakvernieuwingscommissies voor biologie, scheikunde en natuurkunde nieuwe conceptexamenprogramma's ontwikkeld en beproefd in examenpilots. Na een meerjarige evaluatie van de pilots zijn de nieuwe examenprogramma's voor biologie, natuurkunde, en scheikunde in schooljaar 2013-2014 ingevoerd in klas 4 van havo en vwo. Om inzicht te krijgen in de mate waarin de onderwijspraktijk verandert als gevolg van de invoering van de vernieuwde examenprogramma’s, en of deze verandering conform de beoogde vernieuwing is, zijn drie metingen uitgevoerd. Dit rapport betreft de eindmeting, gedaan in het schooljaar 2016/2017 in klas 5 havo en 5 vwo. Het beschrijft de belangrijkste bevindingen uit de eindmeting en vergelijkt deze waar mogelijk met de resultaten van de nul- en de tussenmeting.

Dit onderzoeksrapport gaat in op de vraag hoe leraren met de Proeftuin linked data rekenen po werden ondersteund bij het aanbieden van maatwerk aan hun leerlingen. Dit draagt bij aan de vraag: hoe kan ICT ingezet worden om gepersonaliseerd leren mogelijk te maken? Er is onderzocht hoe leraren ondersteund kunnen worden in het maken van bewuste keuzes in het curriculum, dit wil zeggen bij het uitstippelen van geschikte leerroutes voor leerlingen en bij de keuze van daarbij passende leermiddelen. De beschikbaarheid van leermiddelen speelt daarbij een belangrijke rol. In een proeftuin linked data zijn doelen gekoppeld aan leermiddelen van verschillende uitgevers. Leraren kunnen zodoende gerichte keuzes maken op basis van de inhouden, doelen, leermiddelen en behaalde resultaten van leerlingen.

Dit rapport beschrijft en analyseert de huidige (2016) stand van zaken en belangrijkste ontwikkelingen en trends van het curriculum van de mens en maatschappijvakken in po en vo. Daarnaast wordt ook een aantal curriculaire uitdagingen voor de toekomst voor het domein als geheel en voor de afzonderlijke vakken gegeven.

In de periode 2011-2015 hebben sectorcommissies voor Economie, Groen, Intersectoraal, Techniek en Zorg en Welzijn nieuwe beroepsgerichte examenprogramma's ontwikkeld voor het vmbo. Na een pilot zijn deze examenprogramma's eerst in de bovenbouw van het vmbo en vanaf schooljaar 2017-2018 werken alle vmbo-scholen met het nieuwe examenprogramma. De drie belangrijkste pijlers van de vernieuwing betreffen: vernieuwing van het beroepsgerichte curriculum, versterking van loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) in alle leerwegen van het vmbo, en het verbeteren van de aansluiting tussen vmbo en mbo. De invoering wordt op verzoek van het ministerie van OCW door SLO gemonitord en geëvalueerd. Dit rapport beschrijft de resultaten van een tussentijdse evaluatie. Deze worden besproken met betrokkenen bij de invoering om te zien waar bijstelling of eventuele andere interventies nodig zijn.

In opdracht van het ministerie van OCW werkt SLO in het project Passende perspectieven aan uitwerkingen van de referentieniveaus voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Passende perspectieven ondersteunt scholen in het primair en secundair onderwijs bij het maken van (inhoudelijke) keuzes. Voor het primair onderwijs staan intern begeleiders (ib-ers), taalcoördinatoren en leerkrachten bijvoorbeeld voor de vraag wat een passend aanbod is voor leerlingen voor wie een ontwikkelingsperspectief is vastgesteld. Voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften die de cognitieve capaciteiten hebben om door te stromen naar havo/vwo geven de huidige leerroutes naar 1F echter te weinig uitdaging. Deze publicatie heeft tot doel aan te geven hoe er ook voor deze leerlingen gestreefd kan worden naar zo hoog mogelijke doelen (1S), terwijl tegelijkertijd inzichtelijk wordt gemaakt op welke onderdelen/doelen op weg naar 1S zij mogelijk ondersteuning nodig hebben.

Dit rapport beschrijft en analyseert de huidige (2016) stand van zaken van het curriculum van de natuurwetenschappelijke vakken in po en vo. Uit deze analyse zijn knelpunten verzameld die hebben geleid tot een zevental trends. Het betreft onder ander duurzame ontwikkeling, de concept-contextbenadering, vaardigheden en (formatieve) toetsing.

Nadat in de tweede fase havo/vwo in augustus 2007 een nieuw examenprogramma voor aardrijkskunde werd ingevoerd, is in 2010 het besluit gevallen om ook een nieuw programma voor aardrijkskunde in het vmbo in te voeren. Dit rapport is een verslag van het onderzoek heeft betrekking op de implementatie van het nieuwe examenprogramma, zoals dat in augustus 2013 op alle vmbo-scholen werd ingevoerd (te starten in het derde leerjaar) en in mei 2015 voor het eerst werd geëxamineerd. De ervaringen van zowel docenten als leerlingen zijn onderzocht. Concreet is onderzocht in hoeverre docenten en leerlingen tevreden zijn over een aantal specifieke aspecten van het nieuwe examenprogramma en welke knelpunten zij ervaren.

Begin 2016 verscheen de eerste trendanalyse voor de beroepsgerichte vakken in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo), het voortgezet speciaal onderwijs (vso) en het praktijkonderwijs (pro). In voorliggend addendum wordt deze verdiept en op onderdelen geactualiseerd. Zo is in de eerste trendanalyse uitgebreid ingegaan op de vernieuwing van de beroepsgerichte vakken in het vmbo. Inmiddels zijn de nieuwe examenprogramma’s wettelijk ingevoerd en hanteren de meeste vmbo-scholen de nieuwe examenprogramma’s in de praktijk. Dit addendum gaat daarom in op de voorbereidingen van de scholen en op de eerste ervaringen van de pilotscholen. Daarnaast is de trendanalyse uitgebreid met een historische schets over de voorgeschiedenis en het karakter van het vmbo.