Publicaties

Vmbo scholen vinden het belangrijk dat zij de inhoud en de kwaliteit van het schoolexamen goed op orde hebben en houden. Daarmee brengen de scholen tot uitdrukking dat zij grote betekenis toekennen aan de betrouwbaarheid van en het vertrouwen in hun schoolexamens. Zes scholen laten in deze publicatie zien hoe zij vanuit verschillende invalshoeken en met verschillende accenten werken aan de verbetering van hun schoolexamens. Daarna wordt ingegaan op de zes stappen van de toetscyclus en de daarbij behorende checklist.

Met ingang van het nieuwe schooljaar 2011 wordt een pilot gestart waarin het nieuwe examenprogramma maatschappijwetenschappen havo en vwo beproefd zal worden op uitvoerbaarheid, organiseerbaarheid en toetsbaarheid.Deze handreiking bij het schoolexamen opent met een beschrijving van de uitgangspunten en keuzes die gemaakt zijn ten aanzien van het nieuwe examenprogramma en beschrijft de veranderingen ten opzichte van het nu nog vigerende examenprogramma. Daarin wordt ingegaan op het werken vanuit de concept-contextbenadering en op de differentiatie tussen havo en vwo, die aan het examenprogramma ten grondslag ligt. Vervolgens worden de onderdelen voor het schoolexamen uitgelegd en toegelicht. Tevens wordt ingegaan op het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) en toetsing van de schoolexamenonderdelen.

Verslag van een driejarig pilotproject dat tot doel had het examenprogramma economie, zoals door de commissie Teulings geadviseerd, te evalueren. Het doel van de pilot was het beantwoorden van de vraag of dit examenprogramma toetsbaar, haalbaar en onderwijsbaar is. Algemeen kan worden geconcludeerd dat er verbeterpunten mogelijk zijn, maar dat dit examenprogramma haalbaar is in de tijd, onderwijsbaar voor docent en leerling en toetsbaar voor de examenmakers. Aanbevelingen vanuit de pilot betreffen de werkversie van de syllabus, eventuele aanpassing van de stof op een later moment en het installeren van een platform waar de ervaringen uit de pilot kunnen worden geborg en uitgedragen.

Voor vmbo-scholen is het belangrijk dat de kwaliteit van hun schoolexamens betrouwbaar en hoogstaand is. Het op peil houden van de schoolexamens en de toetsing is een activiteit die vraag om constante aandacht en een systematische aanpak. Het terugkerende karakter en de planmatige aanpak van kwaliteitsverbetering komen tot uitdrukking in de toetscyclus. Gebaseerd op deze cyclus is een is checklist met bijbehorende werkwijzers ontwikkeld. Met behulp van deze checklist is het mogelijk de kwaliteit van de huidige schoolexamens te analyseren en kunnen eventuele verbeterpunten geconstateerd worden.

Voor het vak aardrijkskunde geldt sinds 2007 een nieuw examenprogramma. De eerste examens die op dit nieuwe programma gebaseerd zijn, zijn inmiddels afgenomen. Vandaar dat de behoefte ontstond aan een nieuw vakdossier voor het vak aardrijkskunde, omdat de uitkomsten ervan bruikbaar kunnen zijn voor eventuele tussentijdse bijstellingen van het examenprogramma, voor eventuele beleidsmaatregelen van de zijde van OCW en voor verbeteracties als gewenst onderzoek, scholingsaanbod of ontwikkelwerk. In dit vakdossier wordt de huidige situatie van het vak in de tweede fase geschetst en worden aanbevelingen voor de toekomst gedaan

Na een periode van experimenteren en ontwikkelen zijn de examenprogramma's voor het vmbo in augustus 2008 vastgesteld. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden, zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen. Voor scholen die de geboden ruimte willen benutten, heeft SLO handreikingen gemaakt die docenten ideeën aan de hand doen voor de invulling van de examenprogramma's.

Reader BSM is een compleet uitgewerkt overzicht voor het vak BSM zoals de leerlingen van Sg Twickel uit Hengelo dat krijgen als ze kiezen voor BSM in de 2e fase van havo of vwo. Het examenvak BSM wordt op deze school sinds 1999 gegeven, eerst onder de naam LO2 (h/v). De school was destijds een van eerste scholen die dit vak aanbood en heeft sindsdien alle ontwikkelingen gevolgd. De reader is bedoeld als voorbeeld en als inspiratie voor docenten die BSM op hun school geven of bezig zijn het vak te ontwikkelen voor hun leerlingen

Met de vernieuwing van de tweede fase in augustus 2007 werd ook het programma voor geschiedenis vernieuwd. Belangrijkste vernieuwing is het centraal stellen van het ontwikkelen van historisch besef bij leerlingen. Om dat mogelijk te maken moeten leerlingen beschikken over een gemeenschappelijke basis van historische overzichtskennis en vaardigheden. In een enquête op internet werd in de maanden maart en april 2009 aan geschiedenisdocenten die werkzaam zijn in de tweede fase (havo en vwo) gevraagd hoe op hun school invulling is gegeven aan de vernieuwde tweede fase. De vragen hadden niet alleen betrekking op de organisatie van de vernieuwde tweede fase, maar ook op de ervaringen met het nieuwe programma. De resultaten van de enquête worden in deze publicatie gepresenteerd.

Na een periode van experimenteren en ontwikkelen is het examenprogramma Sport, Dienstverlening en Veiligheid (SDV) vastgesteld in augustus 2008. Evenals de andere examenprogramma's voor het vmbo zijn de eindtermen voor SDV ook globaal geformuleerd. De exameneenheden voor alle vakken en beroepsgerichte programma's bestaan in de meeste gevallen nog maar uit één eindterm, waarin de inhoud van de betreffende exameneenheid is samengevat. Dit heeft geresulteerd in eindtermen die op een algemeen en op een hoog abstractieniveau zijn geformuleerd. Omdat de herziening van de examenprogramma’s slechts betrekking heeft op een globalere omschrijving van de exameneisen, wordt het globaal omschreven examenprogramma al van toepassing vanaf het examenjaar 2009. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden (tweederde deel van het examenprogramma) zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen, maar zijn niet verplicht van die geboden ruimte gebruik te maken. Voor scholen die de geboden ruimte wel willen benutten heeft SLO de voorliggende handreiking gemaakt die bedoeld is om docenten ideeën aan te reiken.