Publicaties

In het kader van het project Monitoring invoering geschiedenis havo/vwo heeft SLO onderzoek gedaan naar opvattingen van leerlingen over verschillende aspecten van het schoolvak. Deze publicatie doet verslag van de vraag of leerlingen goed voorbereid zijn op het school- en centraal examen, hoe zij denken over het vak geschiedenis en het nut daarvan, wat zij vinden van de tien tijdvakken en van de historische contexten.

De Curriculummonitor wil een breed beeld geven van de stand van zaken en de knelpunten rond het curriculum zoals ervaren in de onderwijspraktijk (meso- en microniveau) in de context van landelijk onderwijsbeleid (macroniveau). Een belangrijke vraag is bijvoorbeeld in hoeverre schoolleiders en leraren houvast én ruimte ervaren om op basis van de landelijke leerplankaders en (voorbeeld)uitwerkingen vorm te geven aan het uitgevoerde curriculum. Met deze Curriculummonitor wordt een eerste stap gezet om systematisch informatie te verzamelen betreffende het uitgevoerde curriculum in het primair en voortgezet onderwijs. De focus is niet vakspecifiek, maar vakoverstijgend, gericht op actuele inhoudelijke thema's. Waar dat relevant is, worden wel voorbeeldmatig verschillen tussen vakken weergegeven. De thema's worden in de inleiding bij elk hoofdstuk kort toegelicht. Het is de bedoeling de Curriculummonitor elke twee jaar af te nemen om ontwikkelingen in beeld te kunnen brengen en beleidskeuzes te voeden.

In 2009 is het vernieuwde examenprogramma maatschappijwetenschappen opgeleverd aan de minister van OCW. In het schooljaar 2011-2012 zijn acht havopilotscholen gestart met het nieuwe programma in het vierde leerjaar havo. In de eindevaluatie van de pilot is onderzocht in hoeverre de beoogde vakvernieuwing maatschappijwetenschappen voor havo in een haalbaar, uitvoerbaar en toetsbaar leerplan resulteert. Op basis van de deel- en eindconclusies is een aantal aanbevelingen voor doorontwikkeling geformuleerd. De aanbevelingen zijn geordend aan de hand van het curriculaire spinnenweb, en hebben betrekking op visie, leerdoelen en -inhouden, leeractiviteiten, docentrollen, bronnen en materialen, groeperingsvorm en toetsing.

Met ingang van 2015 komt er een eind aan de tijdelijke afwijking die eruit bestond dat het centraal examen geschiedenis betrekking had op domein A en C. Vanaf 2015 heeft het centraal examen betrekking op domein A en B, dus op Historische vaardigheden en Oriëntatiekennis van de tien tijdvakken. Om de implementatie van dit nieuwe centraal examen te monitoren heeft SLO onderzocht op welke wijze docenten vorm geven aan het examenprogramma, welke keuzes zij maken met betrekking tot de leerstofordening en het PTA. Ook is onderzocht in hoeverre docenten en leerlingen tevreden zijn over het nieuwe programma en welke knelpunten zij ervaren.

In 2009 is het vernieuwde examenprogramma maatschappijwetenschappen opgeleverd aan de minister van OCW. In het schooljaar 2011-2012 zijn acht pilotscholen in vwo 4 gestart met het nieuwe programma. In de eindevaluatie van de pilot is onderzocht in hoeverre de beoogde vakvernieuwing maatschappijwetenschappen voor vwo in een haalbaar, uitvoerbaar en toetsbaar leerplan resulteert. Op basis van de deel- en eindconclusies is een aantal aanbevelingen voor doorontwikkeling geformuleerd. De aanbevelingen zijn geordend aan de hand van het curriculaire spinnenweb, en hebben betrekking op visie, leerdoelen en -inhouden, leeractiviteiten, docentrollen, bronnen en materialen, groeperingsvorm en toetsing.

In 2009 zijn de nieuwe examenprogramma's maatschappijwetenschappen voor havo en vwo aangeboden aan de minister van OCW. In twee pilots heeft SLO een evaluatieonderzoek opgezet om de haalbaarheid van deze vernieuwde examenprogramma's in kaart te brengen. Deze publicatie bevat het eindadvies over landelijke implementatie van het nieuwe examenprogramma maatschappijwetenschappen havo en vwo. Het advies is gebaseerd op de conclusies zoals geformuleerd in de evaluatierapporten van de examenpilots maatschappijwetenschappen havo (2010-2013) en vwo (2010-2014). In deze evaluatierapporten werd onderzocht in hoeverre de beoogde vernieuwing van het examenprogramma maatschappijwetenschappen voor havo en vwo resulteerde in een haalbaar, uitvoerbaar en toetsbaar leerplan.

In mei 2009 heeft SLO een leerplanvoorstel Chinese taal en cultuur aangeboden aan het ministerie van OCW. Dit resulteerde in een verzoek van het ministerie om een examenpilot Chinees op te zetten. De pilot wordt geflankeerd door een evaluatieonderzoek dat SLO samen met het ICLON uitvoert. Doel van de pilot is de haalbaarheid, uitvoerbaarheid en toetsbaarheid van de verschillende domeinen en voorgestelde eindniveaus van het examenprogramma voor Chinese taal en cultuur te evalueren. Deze publicatie rapporteert over de evaluatieresultaten van het tweede pilotjaar.

In de schooljaren 2008/2011 zijn op een aantal scholen examenexperimenten uitgevoerd met meerdere vernieuwde bèta-examenprogramma’s voor havo en vwo, onder de naam 'Multipilotproject'. Twee vragen stonden hierbij centraal. De eerste was of scholen extra problemen kunnen verwachten als zij meerdere nieuwe bèta-examenprogramma’s tegelijkertijd moeten invoeren. De tweede vraag was of met de nieuwe examenprogramma’s het bètaonderwijs meer samenhangend wordt. Dit eindverslag geeft een overzicht van het verloop van het project en de belangrijkste resultaten en inzichten die het heeft opgeleverd.

De experimentele examenprogramma’s wiskunde 2014, zoals ontwikkeld door cTWO, vormden de grondslag voor de examenpilots die in het schooljaar 2009-2010 van start gingen in de vierde klassen van in totaal zestien pilotscholen voor havo en vwo. Deze pilots zijn onderworpen aan een onafhankelijke, meerjarige curriculumevaluatie, uitgevoerd door SLO in opdracht van het ministerie van OCW en in afgestemd met cTWO. De evaluatie richtte zich op beantwoording van de volgende algemene hoofdvraag: In hoeverre heeft de vernieuwing geresulteerd in voor pilotdocenten en -leerlingen haalbare en uitvoerbare wiskundeprogramma's? De evaluatierapportage in zijn geheel omvat, naast een samenvattend eindrapport, zeven deelrapportages over de examenpilots wiskunde A, B en D voor havo en wiskunde A, B, C en D voor vwo.

In de periode 2002 – 2010 hebben vakvernieuwingscommissies voor biologie, scheikunde en natuurkunde nieuwe conceptexamenprogramma's ontwikkeld en beproefd in examenpilots.Na een meerjarige evaluatie an de pilots zijn de nieuwe examenprogramma's voor biologie, natuurkunde, en scheikunde in schooljaar 2013-2014 ingevoerd in klas 4 van havo en vwo. Dit interimrapport geeft de resultaten betreffende de nulmeting onder docenten en leerlingen in schooljaar 2012/2013 weer. Hierbij wordt een vergelijking gemaakt tussen de huidige en de nieuwe examenprogramma's. Daarnaast geeft de evaluatie antwoord op de vraag in hoeverre de beoogde bètavakvernieuwing (op het niveau van het geschreven curriculum) geïmplementeerd en gerealiseerd wordt in de onderwijspraktijk.