Publicaties

Voor alle leergebieden in het primair onderwijs zijn kerndoelen en sinds 2010 zijn voor taal en rekenen ook referentieniveaus vastgelegd in de wet. De kerndoelen beschrijven wat leerlingen aangeboden moeten krijgen (aanbodsdoelen), de referentieniveaus beschrijven wat leerlingen moeten kennen en kunnen (beheersingsdoelen). Reken-wiskundeonderwijs vraagt doelgericht werken. Als je weet waar je naar toe werkt, kun je daar je activiteiten op aanpassen. Hoe beter het onderwijs aansluit bij het niveau en de leerbehoeftes van leerlingen, des te meer leren ze. De tussendoelen in deze publicatie beschrijven wat leerlingen aan het eind van elk leerjaar doorgaans zouden moeten kennen, kunnen en begrijpen om aan het eind van hun basis- of speciaal basisonderwijs het streefniveau 1S te halen. De doelen zijn ingedeeld per domein voor alle leerjaren en per leerjaar voor alle domeinen.

Deze publicatie richt zich op vso-scholen die inhoudelijke en organisatorische afstemming zoeken tussen het arbeidsmarktgerichte uitstroomprofiel en het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs. Soms wordt namelijk pas in de loop van de onderbouw duidelijk wat het best passende uitstroomprofiel voor een leerling is. Om opstroming mogelijk te maken zullen deze scholen zoeken naar mogelijkheden voor afstemming tussen de profielen, waardoor een latere overstap mogelijk blijft. De uitwerkingen in deze publicatie bieden scholen houvast om een onderbouwprogramma samen te stellen waarmee het uitstroomprofiel na twee jaar alsnog (omhoog) bijgesteld kan worden.

De samenwerking van SLO met scholen in het primair en voortgezet onderwijs geeft een uniek inzicht in de diverse manieren waarop scholen werken aan toekomstgericht onderwijs. Een aantal van deze voorbeelden uit de onderwijspraktijk heeft SLO opgetekend in het boek Inspirators voor de toekomst. Hierin vind je 30 schoolportretten, gekoppeld aan helden als Wubbo Ockels, The Beatles of Anne Frank.

In deze publicatie staat de vraag centraal op welke manier leerlingen bij het vak Nederlands in de bovenbouw van vmbo-tl optimaal voorbereid kunnen worden op vervolgonderwijs. Daarbij worden drie aspecten onderscheiden: de aansluiting voor het vak Nederlands, de ontwikkeling van functionele taalvaardigheid ten behoeve van succesvol functioneren in het onderwijs en het maken van de meest passende keuze voor een vervolgopleiding.

Dit richtinggevende leerplankader voor W&T is een eerste stap op weg naar leerlijnen voor W&T in het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs. Het geeft richting aan de ontwikkeling van de leerlijnen voor het onderwijs in W&T bij de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Ook dient het leerplankader als uitgangspunt voor de opleiding tot leraar basisonderwijs bij de uitwerking van de kennisbases voor genoemde vakken. Methodeontwikkelaars en organisaties en bedrijven meteen aanbod voor leerlingen basisonderwijs, kunnen dit leerplankader en later de leerlijnen gebruiken als richtinggevend document bij de ontwikkeling van hun aanbod.

Scholen hebben in de onderbouw de mogelijkheid om een meer praktische invulling te geven aan hun lessen. Veel leerlingen zijn gebaat bij meer praktijk. In scholen zijn veelal genoeg opdrachten voorhanden, wat echter vaak ontbreekt is een ordening. Deze publicatie biedt daarom ordening in de opdrachtenreeks, waarmee door een 'dashboard' opdrachten gelabeld kunnen worden. Uitgangspunt hierbij is een aantal praktijkgerichte leerlijnen. Elke leerlijn wordt verdeeld in een inhoudslijn (waar gaat het over), een onderwijslijn (wat doet de docent) en een lijn van de lerende (wat doet de leerling). Ook wordt ingegaan op een aantal verschillende opdrachtvormen. De combinatie opdrachtvorm en de bijbehorende leerlijnen geeft een ordening die een docent in staat stelt om voor een individuele leerling een opdracht te kiezen die past in zijn of haar ontwikkeling. Het ordeningssysteem kan daarbij ook gebruikt worden als een portfolio om de ontwikkeling van de leerling in beeld te brengen.

Om talenten van vmbo-leerlingen optimaal te benutten kunnen één of meerdere vakken op een hoger niveau afgerond worden. Laten zien dat ook binnen het vmbo meer gepresteerd kan worden, is zowel voor de leerling als de school positief en draagt bij aan het zelfvertrouwen van een leerling. Het biedt ook een oplossing voor leerlingen met een specifieke interesse en kan ertoe leiden dat een leerling op een hoger mbo-niveau in kan stromen. In drie scenario's schetst deze publicatie de mogelijkheden die een vmbo-school hierbij heeft. Daarbij worden de belangrijkste implicaties voor het leerplan uitgewerkt en wordt ingegaan op wet- en regelgeving.

De aansluiting tussen vwo en wo is nog steeds voor verbetering vatbaar. Het wo zet zich daarvoor in door intensievere en meer interactieve studievoorlichting, het vwo door meer academische vorming. De mogelijkheden die vwo-scholen hierbij hebben worden samengevat in de term wetenschapsoriëntatie. Voor een groot aantal vakken in het voortgezet onderwijs is een analyse gemaakt die de relatie tussen dat vak en wetenschapsoriëntatie laat zien. In deze publicatie betreft dat het vak maatschappijwetenschappen.

Het hele onderwijsveld, van primair en speciaal (basis-)onderwijs tot en met middelbaar beroepsonderwijs, heeft te maken met de referentieniveaus, dus ook het praktijkonderwijs. Het praktijkonderwijs heeft een inspanningsverplichting om leerlingen referentieniveau 1F te laten bereiken. Voor leerlingen die kunnen doorstromen naar vervolgonderwijs is het zinvol als ook niveau 2F op onderdelen wordt behaald. Vanuit deze achtergrond heeft SLO in opdracht van het Ministerie van OCW gewerkt aan de ontwikkeling van leerroutes taal en rekenen met bijbehorende concretiseringen en voorbeelden voor het praktijkonderwijs, en aan doelenoverzichten voor de verschillende sectoren waarvoor het praktijkonderwijs opleidt. In deze publicatie zijn de leerroutes taal opgenomen.

Het hele onderwijsveld, van primair en speciaal (basis-)onderwijs tot en met middelbaar beroepsonderwijs, heeft te maken met de referentieniveaus, dus ook het praktijkonderwijs. Het praktijkonderwijs heeft een inspanningsverplichting om leerlingen referentieniveau 1F te laten bereiken. Voor leerlingen die kunnen doorstromen naar vervolgonderwijs is het zinvol als ook niveau 2F op onderdelen wordt behaald. Vanuit deze achtergrond heeft SLO in opdracht van het Ministerie van OCW gewerkt aan de ontwikkeling van leerroutes taal en rekenen met bijbehorende concretiseringen en voorbeelden voor het praktijkonderwijs, en aan doelenoverzichten voor de verschillende sectoren waarvoor het praktijkonderwijs opleidt. In deze publicatie zijn de leerroutes rekenen opgenomen.