Publicaties

Jongeren die het mbo en hbo binnenstromen blijken op dit moment veel moeite te hebben met lezen, spellen en rekenen. In hun schoolloopbaan zitten een paar lastige ‘drempels’ bij de overgangen tussen basisonderwijs, vmbo, mbo, havo, vwo, hbo en universiteit. De kansen van leerlingen op een optimale schoolloopbaan worden vergroot als die drempels worden geslecht. Vandaar dat de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen ervoor pleit dat de overheid de niveaubeschrijvingen voor taal en rekenen voorschrijft. Het deelrapport "Over de drempels met rekenen" beschrijft wat een leerling voor rekenen op zijn niveau moet beheersen om goed voorbereid te zijn op de volgende fase in zijn schoolloopbaan en op behoorlijk functioneren in de maatschappij.

Deze publicatie, bedoeld voor leerkrachten in de bovenbouw van de basisschool en docenten rekenen-wiskunde in de onderbouw van het vmbo, presenteert de afbakening van een tiental leerstofdomeinen met bijbehorende leerdoelen op het gebied van rekenen-wiskunde die van belang zijn voor de doorgaande leerlijn van het primair onderwijs naar het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs. Met de beschrijving wordt beoogd een indicatie te geven van wat in de hoogste leerjaren van het po en in de eerste leerjaren van het vmbo bij voorkeur aan bod dient te komen. Naast een aantal uitgangspunten voor zo’n curriculum wijst de publicatie ook op valkuilen, bijvoorbeeld dat docenten van andere vakken die een beroep doen op rekenvaardigheden soms hun toevlucht tot didactische kunstgrepen die weliswaar op korte termijn enig effect lijken te sorteren, maar die veelal nauwelijks bijdragen aan een beter begrip en een verdere ontwikkeling van gecijferdheid bij leerlingen.

De referentieniveaus zijn ook voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften het uitgangspunt. Er zijn echter leerlingen die, ondanks de inspanningen van de school, de referentieniveaus niet halen op het moment dat het van hen wordt verwacht. Dan kan het nodig zijn om (inhoudelijke) keuzes te maken, zodat deze leerlingen een onderwijsaanbod krijgen dat past bij hun ontwikkelingsperspectief. Het project Passende perspectieven heeft ter ondersteuning van dit proces de referentieniveaus voor taal uitgewerkt, waarbij werd uitgegaan van drie verschillende groepen met elk een specifieke beperking. De opbrengsten van de eerste fase van het project bevat de volgende onderdelen: wegwijzer, leerroutes bij de doelenlijsten, en profielschetsen van de drie doelgroepen.

N.B. Er is inmiddels een nieuw overzicht van leerroutes ontwikkeld. De betreffende publicatie wordt nu niet geactualiseerd, daarin staat nog het eerder ontwikkelde overzicht. Je kunt het nieuwe overzicht erbij gebruiken ter verduidelijking.

Het project Passende perspectieven heeft ter ondersteuning van het kiezen van een passend onderwijsaanbod voor elke leerlinge de referentieniveaus voor taal uitgewerkt

De referentieniveaus zijn ook voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften het uitgangspunt. Er zijn echter leerlingen die, ondanks de inspanningen van de school, de referentieniveaus niet halen op het moment dat het van hen wordt verwacht. Dan kan het nodig zijn om (inhoudelijke) keuzes te maken, zodat deze leerlingen een onderwijsaanbod krijgen dat past bij hun ontwikkelingsperspectief. Het project Passende perspectieven heeft ter ondersteuning van dit proces de referentieniveaus voor taal uitgewerkt, waarbij werd uitgegaan van drie verschillende groepen met elk een specifieke beperking. De opbrengsten van de eerste fase van het project bevat de volgende onderdelen: wegwijzer, leerroutes bij de doelenlijsten, en profielschetsen van de drie doelgroepen.

Jongeren die het mbo en hbo binnenstromen blijken op dit moment veel moeite te hebben met lezen, spellen en rekenen. In hun schoolloopbaan zitten een paar lastige ‘drempels’ bij de overgangen tussen basisonderwijs, vmbo, mbo, havo, vwo, hbo en universiteit. De kansen van leerlingen op een optimale schoolloopbaan worden vergroot als die drempels worden geslecht. Vandaar dat de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen ervoor pleit dat de overheid de niveaubeschrijvingen voor taal en rekenen voorschrijft. De beschrijvingen maken duidelijk wat een leerling voor taal en rekenen op zijn niveau moet beheersen om goed voorbereid te zijn op de volgende fase in zijn schoolloopbaan en op behoorlijk functioneren in de maatschappij.

De invoering van het Referentiekader taal en rekenen stelt het basisonderwijs voor de vraag langs welke weg de eindniveaus 1F en 1S/2F te bereiken zijn. Hoe is de opbouw van de leerstof voor de verschillende domeinen over de groepen 1 tot en met 8? Welke didactiek is geschikt om die leerstof in de verschillende groepen aan de orde te stellen? Een serie van vier publicaties, elk over één van de domeinen van het taalonderwijs, wil antwoord geven op deze vragen. De voorliggende publicatie bevat een uitwerking van doorlopende leerlijnen voor het schrijfonderwijs. Na een korte schematische beschrijving van de leerstof van schrijven en een beschrijving van de algemene kenmerken van de leerlijn schrijven volgt een karakteristiek van de schrijfdidactiek voor de groepen 3-8. Twee bijlagen geven voorbeelden van teksten van leerlingen met de bijbehorende schrijftaken. Analyses van deze schrijftaken en teksten geven een concretisering van de leerlijn schrijven.

Bij de herziening van de examenprogramma’s havo/vwo in 2007 publiceerde SLO de Handreiking schoolexamen Nederlands havo/vwo. Het doel van de handreikingen is om leraren en scholen op weg te helpen bij de vormgeving van het schoolexamen. In 2011 is het examenprogramma Nederlands voor havo/vwo opnieuw gewijzigd in verband met de invoering van het referentiekader taal en rekenen. Deel I van de publicatie werkt de wijzigingen die hiermee samenhangen uit. In deel II is de Handreiking schoolexamen Nederlands havo/vwo uit 2007 integraal opgenomen.

SLO onderzoekt sinds enkele jaren de mogelijkheden om de schakelfunctie van de theoretische leerweg van het vmbo naar zowel havo als mbo te verbeteren. Deze publicatie onderzoekt hoe leerlingen specifiek voorbereid kunnen worden binnen het vak Nederlands. Aan de orde komt welke hiaten in de basiskennis worden geconstateerd en waar de oorzaken daarvan kunnen liggen. Verder zijn twee veelgebruikte leergangen geanalyseerd, waarbij is gekeken in hoeverre deze zorgen voor een goede aansluiting, dan wel problemen kunnen geven voor doorstromende leerlingen. Ten slotte worden conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor een doorlopende leerlijn Nederlands.

In de schooljaren 2008/2011 zijn op een aantal scholen examenexperimenten uitgevoerd met meerdere vernieuwde bèta-examenprogramma’s voor havo en vwo, onder de naam 'Multipilotproject'. Twee vragen stonden hierbij centraal. De eerste was of scholen extra problemen kunnen verwachten als zij meerdere nieuwe bèta-examenprogramma’s tegelijkertijd moeten invoeren. De tweede vraag was of met de nieuwe examenprogramma’s het bètaonderwijs meer samenhangend wordt. Dit eindverslag geeft een overzicht van het verloop van het project en de belangrijkste resultaten en inzichten die het heeft opgeleverd.