Publicaties

In mei 2009 heeft SLO een leerplanvoorstel Chinese taal en cultuur aangeboden aan het ministerie van OCW. Dit resulteerde in een verzoek van het ministerie om een examenpilot Chinees op te zetten. De pilot wordt geflankeerd door een evaluatieonderzoek dat SLO samen met het ICLON uitvoert. Doel van de pilot is de haalbaarheid, uitvoerbaarheid en toetsbaarheid van de verschillende domeinen en voorgestelde eindniveaus van het examenprogramma voor Chinese taal en cultuur te evalueren. Deze publicatie rapporteert over de evaluatieresultaten van het tweede pilotjaar.

Samen met de vakgroep Sinologie van de Universiteit Leiden, de opleiding Oriëntaalse Talen en Communicatie van de Hogeschool Zuyd in Maastricht en enkele Nederlandse middelbare scholen heeft SLO gewerkt aan een leerplan Chinese taal en cultuur. Deze samenwerking heeft geleid tot de publicatie 'Chinees op school'. Daarin wordt eerst de situatie verkend rondom het schoolvak Chinees in sommige Europese landen. Vervolgens komen alle aspecten aan de orde die relevant zijn voor de plaats van Chinees in het Nederlandse voortgezet onderwijs, zoals positie in het curriculum, studielasturen, haalbare eindniveaus en mogelijke aansluiting op de competentieniveaus van het Europees Referentiekader. Ook praktische aspecten van het vak worden aangestipt, zoals de invulling van het onderdeel cultuur, de aanpak in de les en de invoeringsproblematiek. Het leerplanvoorstel beoogt het Ministerie van OCW van alle nodige informatie te voorzien om een besluit te nemen over de invoering van Chinees als officieel examenvak, hopelijk al vanaf schooljaar 2009-2010

Deze landelijke werkconferentie is het vervolg op het Symposium Genredidactiek/Genre Pedagogy, gehouden in 2010. Bij de afsluiting van dit symposium is afgesproken de mogelijkheden tot verdieping van taalgerichtvakonderwijs met behulp van Systemic Functional Linguistics (SFL) en genredidactiek verder uit te werken in diverse 'proeftuintjes'. In het voorliggende verslag worden de ervaringen met die proeftuintjes gepresenteerd.

Het MVT-team van SLO heeft in een tweejarig traject negen scholen begeleid bij het implementeren van het ERK in hun talenonderwijs. De ervaringen van deze scholen zijn gebundeld en kunnen als inspiratiebron dienen voor andere scholen. In de interviews met de kartrekkers op de deelnemende scholen worden telkens de speerpunten en de concreet bereikte resultaten gepresenteerd. Daarna volgen zeven struikelblokken waarover de scholen zich gezamenlijk gebogen hebben en waarbij zij mogelijkheden voor aanpak hebben voorgesteld. Afgesloten wordt met een beknopte lijst aandachtspunten voor een succesvolle implementatie van het ERK.

Bij de herziening van de examenprogramma’s havo/vwo in 2007 publiceerde SLO de Handreiking schoolexamen Nederlands havo/vwo. Het doel van de handreikingen is om leraren en scholen op weg te helpen bij de vormgeving van het schoolexamen. In 2011 is het examenprogramma Nederlands voor havo/vwo opnieuw gewijzigd in verband met de invoering van het referentiekader taal en rekenen. Deel I van de publicatie werkt de wijzigingen die hiermee samenhangen uit. In deel II is de Handreiking schoolexamen Nederlands havo/vwo uit 2007 integraal opgenomen.

SLO onderzoekt sinds enkele jaren de mogelijkheden om de schakelfunctie van de theoretische leerweg van het vmbo naar zowel havo als mbo te verbeteren. Deze publicatie onderzoekt hoe leerlingen specifiek voorbereid kunnen worden binnen het vak Nederlands. Aan de orde komt welke hiaten in de basiskennis worden geconstateerd en waar de oorzaken daarvan kunnen liggen. Verder zijn twee veelgebruikte leergangen geanalyseerd, waarbij is gekeken in hoeverre deze zorgen voor een goede aansluiting, dan wel problemen kunnen geven voor doorstromende leerlingen. Ten slotte worden conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor een doorlopende leerlijn Nederlands.

In de schooljaren 2008/2011 zijn op een aantal scholen examenexperimenten uitgevoerd met meerdere vernieuwde bèta-examenprogramma’s voor havo en vwo, onder de naam 'Multipilotproject'. Twee vragen stonden hierbij centraal. De eerste was of scholen extra problemen kunnen verwachten als zij meerdere nieuwe bèta-examenprogramma’s tegelijkertijd moeten invoeren. De tweede vraag was of met de nieuwe examenprogramma’s het bètaonderwijs meer samenhangend wordt. Dit eindverslag geeft een overzicht van het verloop van het project en de belangrijkste resultaten en inzichten die het heeft opgeleverd.

Na de eerste ervaringen in het werken met het referentiekader blijkt in de huidige praktijk de beoordeling van schrijfvaardigheid sterk uiteen te lopen. De betrouwbaarheid van schrijfvaardigheidsbeoordeling moet vergroot worden om recht te doen aan zowel de referentieniveaus als aan de prestaties van de leerlingen. Deze publicatie laat de totstandkoming zien van drie feedbackformulieren en een beoordelingsmodel voor het schrijfonderwijs in de tweede fase. Praktijkervaringen worden beschreven, evenals tips om de instrumenten in praktijk te brengen.

Dit verslag geeft een beeld van schrijfonderwijs Nederlands in het vo, zoals dat in drie lesmethoden wordt aangeboden en door achttien leraren naar eigen zeggen wordt gerealiseerd. Het betreft de methoden Nieuw Nederlands, Op Niveau en Talent Wat bieden de methoden aan, hoe interpreteren de leraren het in de methoden aangeboden curriculum, hoe gaan ze met de methoden om en verzorgen zij hun schrijfonderwijs?

Deze vakoverstijgende handreiking hoort bij de nieuwe examenprogramma's biologie, natuurkunde en scheikunde havo en vwo die in augustus 2013 van kracht zijn geworden in de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Een van de doelen van de vakvernieuwingen is het creëren van meer samenhang binnen en tussen de verschillende bètaprogramma's. Deze handreiking wil docenten en docentenopleiders helpen om samenhang en afstemming in de klas vorm te geven. Eerst wordt gekeken naar verschillende vormen van samenhang en naar de ervaringen van pilotscholen. Daarna volgen suggesties voor inhoudelijke afstemming met concrete voorbeeldmodules. Bij deze handreiking hoort een digitaal gedeelte in de vorm van een Excelbestand. In dit bestand staan de verschillende examenprogramma's naast elkaar en is er gekeken waar overeenkomstige concepten of contexten voorkomen.