Publicaties

Deze notitie wil inzichtelijk maken welke factoren op stelsel- en op schoolniveau van invloed zijn op de mate waarin en de wijze waarop curriculumontwikkeling op schoolniveau tot stand komt en welke actoren daarbij betrokken zijn.

In januari 2016 presenteerde het Platform Onderwijs2032 haar rapport over het curriculum van de toekomst. Daarin wordt onder andere bepleit dat de curricula in het funderende onderwijs meer evenwichtig aandacht besteden aan drie domeinen waarin onderwijs geacht wordt werkzaam te zijn, te weten de kwalificatie van leerlingen, hun maatschappelijke toerusting en hun persoonsvorming. Om onderzoek naar concrete vormen of uitwerkingen van persoonsvorming als een eigenstandig domein mogelijk te maken is meer conceptuele helderheid nodig over het begrip. Deze notitie doet verslag van een uitgebreid literatuuronderzoek dat hiernaar is uitgevoerd.

Voor alle vakken in het primair- en voortgezet onderwijs voert SLO trendanalyses uit. Doel van deze analyses is het in kaart brengen van de belangrijkste trends en ontwikkelingen binnen een vak of leergebied in alle sectoren van het onderwijs. Deze analyse richt zich op leerplanontwikkelaars, lerarenopleiders, beleidsmakers, directies, onderzoekers en leraren die zich bezighouden met het geschiedenisonderwijs. Het rapport beschrijft de huidige situatie in het geschiedenisonderwijs en schetst vanuit leerplankundig perspectief de actuele ontwikkelingen in praktijk, beleid en wetenschap. Daarbij wordt gekeken naar het curriculum zoals dat beoogd is, welke aspecten of onderdelen daarvan (door leraren en/of leerlingen) zijn uitgevoerd en of hetgeen met het curriculum is beoogd ook gerealiseerd is.

Het Kenniscentrum Leermiddelen van SLO monitort de wijze waarop in het Nederlandse onderwijs omgegaan wordt met leermiddelen. Zo krijgen leraren en leidinggevenden inzicht in hun eigen leermiddelengebruik in vergelijking met dat van anderen. Op schoolniveau kunnen de uitkomsten helpen bij het maken van een beargumenteerde keuze voor leermiddelen die passen bij zowel het richtinggevende curriculum van de overheid (in de vorm van kerndoelen en eindtermen), als bij het schooleigen curriculum. Ook landelijke beleidsmakers, educatieve uitgeverijen, distributeurs en software leveranciers kunnen gebruik maken van de resultaten van de leermiddelenmonitor.

Doel van deze trendanalyse is het in kaart brengen van het beoogde, uitgevoerde en gerealiseerde curriculum en van ontwikkelingen binnen de beroepsgerichte vakken in het vmbo, praktijkonderwijs en vso. Het gaat om een overzicht van de meest relevante ontwikkelingen die zich (naar verwachting gaan) voordoen in beleid, (onderwijs)praktijk, maatschappij en wetenschap. Daarbij wordt de vraag beantwoord wat de mogelijke consequenties van deze veranderingen zijn voor het curriculum van de beroepsgerichte vakken.

Dit richtinggevende leerplankader voor W&T is een eerste stap op weg naar leerlijnen voor W&T in het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs. Het geeft richting aan de ontwikkeling van de leerlijnen voor het onderwijs in W&T bij de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Ook dient het leerplankader als uitgangspunt voor de opleiding tot leraar basisonderwijs bij de uitwerking van de kennisbases voor genoemde vakken. Methodeontwikkelaars en organisaties en bedrijven meteen aanbod voor leerlingen basisonderwijs, kunnen dit leerplankader en later de leerlijnen gebruiken als richtinggevend document bij de ontwikkeling van hun aanbod.

De scholen van het Samenwerkend Praktijkonderwijs Amsterdam (SPA) willen leerlingen laten uitstromen met een herkenbaar 'diploma praktijkonderwijs'. Het 'diploma' houdt in dat leerlingen zoveel mogelijk toegewerkt hebben naar een AKA-kwalificatie. Sommige leerlingen kunnen zo'n kwalificatie behalen ná (externe) beoordeling, door docenten van het ROC. Ook voor leerlingen die géén volledige kwalificatie kunnen behalen, wordt het AKA-traject als richtinggevend kader beschouwd. Deze leerlingen kunnen deelcertificaten behalen. In het AKA-traject staat het werken aan kerntaken en aan competenties centraal. Voor de zeven kerntaken uit het brondocument Leren, loopbaan en burgerschap van de COLO uit 2007 zijn voorbeelduitwerkingen ontwikkeld die door de leerlingen gebruikt kunnen worden om aan te geven hoe zij aan de kerntaken hebben gewerkt. Deze publicatie bestaat uit drie delen: de voorbereiding op de assessments, een handleiding voor de docent en leerlingenmateriaal.

Om als expertisecentrum voor leerplanontwikkeling goed zicht te krijgen op signalen en behoeften vanuit de onderwijspraktijk, heeft SLO de Curriculummonitor ontwikkeld. Met dit brede, tweejaarlijkse onderzoek in het primair, voortgezet en (voortgezet) speciaal onderwijs wil SLO de ontwikkelingen en knelpunten in de Nederlandse curriculumpraktijk in kaart brengen en volgen. Deze publicatie beschrijft de resultaten van de verkenning van de curriculumpraktijk in het (voortgezet) speciaal onderwijs en het praktijkonderwijs. Deze sluit aan op de Curriculummonitor 2014 in primair en voortgezet onderwijs.

Het hele onderwijsveld, van primair en speciaal (basis-)onderwijs tot en met middelbaar beroepsonderwijs, heeft te maken met de referentieniveaus, dus ook het praktijkonderwijs. Het praktijkonderwijs heeft een inspanningsverplichting om leerlingen referentieniveau 1F te laten bereiken. Voor leerlingen die kunnen doorstromen naar vervolgonderwijs is het zinvol als ook niveau 2F op onderdelen wordt behaald. Vanuit deze achtergrond heeft SLO in opdracht van het Ministerie van OCW gewerkt aan de ontwikkeling van leerroutes taal en rekenen met bijbehorende concretiseringen en voorbeelden voor het praktijkonderwijs, en aan doelenoverzichten voor de verschillende sectoren waarvoor het praktijkonderwijs opleidt. In deze publicatie zijn de leerroutes taal opgenomen.

Het hele onderwijsveld, van primair en speciaal (basis-)onderwijs tot en met middelbaar beroepsonderwijs, heeft te maken met de referentieniveaus, dus ook het praktijkonderwijs. Het praktijkonderwijs heeft een inspanningsverplichting om leerlingen referentieniveau 1F te laten bereiken. Voor leerlingen die kunnen doorstromen naar vervolgonderwijs is het zinvol als ook niveau 2F op onderdelen wordt behaald. Vanuit deze achtergrond heeft SLO in opdracht van het Ministerie van OCW gewerkt aan de ontwikkeling van leerroutes taal en rekenen met bijbehorende concretiseringen en voorbeelden voor het praktijkonderwijs, en aan doelenoverzichten voor de verschillende sectoren waarvoor het praktijkonderwijs opleidt. In deze publicatie zijn de leerroutes rekenen opgenomen.