Publicaties

De Curriculumspiegel geeft een inkijkje in de stand van zaken op leerplangebied in Nederland. Het is een verslag op hoofdlijnen, met doorklikmogelijkheden naar diepgaande analyses per thema of vakgebied. Dat maakt het interessant voor iedereen die professioneel bij het onderwijs betrokken is: van beleidsmakers tot schoolleiders en van bestuurders tot leraren. De Curriculumspiegel laat zien wat de belangrijkste trends en wensen op curriculumgebied zijn, bezien vanuit het perspectief van beleid, praktijk, wetenschap en maatschappij. Dat sluit aan op de groeiende belangstelling in het landelijke onderwijsbeleid voor curriculumbrede perspectieven en afstemming over vakken, thema’s en sectoren heen. De Curriculumspiegel bestaat uit twee delen: een A-deel waarin generieke inhoudelijke thema's worden beschreven, en een B-deel dat een vakspecifieke trendanalyse bevat. Het is de bedoeling dat de Curriculumspiegel tweejaarlijks gaat verschijnen.

De Curriculummonitor wil een breed beeld geven van de stand van zaken en de knelpunten rond het curriculum zoals ervaren in de onderwijspraktijk (meso- en microniveau) in de context van landelijk onderwijsbeleid (macroniveau). Een belangrijke vraag is bijvoorbeeld in hoeverre schoolleiders en leraren houvast én ruimte ervaren om op basis van de landelijke leerplankaders en (voorbeeld)uitwerkingen vorm te geven aan het uitgevoerde curriculum. Met deze Curriculummonitor wordt een eerste stap gezet om systematisch informatie te verzamelen betreffende het uitgevoerde curriculum in het primair en voortgezet onderwijs. De focus is niet vakspecifiek, maar vakoverstijgend, gericht op actuele inhoudelijke thema's. Waar dat relevant is, worden wel voorbeeldmatig verschillen tussen vakken weergegeven. De thema's worden in de inleiding bij elk hoofdstuk kort toegelicht. Het is de bedoeling de Curriculummonitor elke twee jaar af te nemen om ontwikkelingen in beeld te kunnen brengen en beleidskeuzes te voeden.

Het wetsvoorstel kwaliteit (voortgezet) speciaal onderwijs legt de taak van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs (vso-scholen) wettelijk vast: het onderwijs inrichten in één of meer uitstroomprofielen, te weten Vervolgonderwijs, Arbeidsmarkt en Dagbesteding. In opdracht van het ministerie van OCW heeft SLO, in nauwe samenwerking met vele betrokkenen uit het veld, kerndoelen ontwikkeld bij de in te voeren uitstroomprofielen in het vso. Met kerndoelen die per uitstroomprofiel zijn geformuleerd, wordt geregeld aan welke eisen het globale onderwijsaanbod van het vso moet voldoen. Drie losse deelnotities bieden vanuit een onderwijsinhoudelijk en leerplankundig perspectief een kader, op basis waarvan scholen het onderwijs in de verschillende uitstroomprofielen kunnen inrichten.

Deze publicatie is bestemd voor beleidsmakers, curriculum- en materiaalontwikkelaars, schoolleiders, leerkrachten, vakdocenten bewegingsonderwijs en lerarenopleiders. De belangrijkste dingen die kinderen moeten leren om actief deel te nemen aan de samenleving zijn vastgelegd in de zogenaamde kerndoelen. De leergebied-specifieke kerndoelen zijn ingedeeld in Nederlandse taal; Engels; Friese taal; rekenen/wiskunde; oriëntatie op jezelf en de wereld; kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs.

Met de globalisering van de eindtermen in 2008 hebben scholen veel ruimte om het examenvak LO2 naar eigen behoefte inrichten. Door deze ruimte hebben scholen die LO2 als examenvak aanbieden, behoefte aan concrete toetsvoorbeelden voor zowel praktische als theoretische opdrachten. In deze publicatie zijn alleen voorbeelden van het beoordelen van praktische opdrachten uitgewerkt. Deze bundel is in de afgelopen twee jaren tot stand gekomen in nauwe samenwerking met 46 scholen van de vier regionale LO2-netwerken. Een aantal toetsvoorbeelden is aangereikt vanuit de dagelijkse schoolpraktijk. Andere zijn ontwikkeld door de ontwikkelgroep van vier netwerkcoördinatoren en vervolgens getoetst op bruikbaarheid.

Deze brochure is het verslag van een gefaseerde trendanalyse voor het vak lichamelijke opvoeding in het gemeenschappelijke deel van de examenprogramma's voor vmbo, havo en vwo. Het gehele onderzoek bestond uit vier fasen: verkennende interviews, docentenpanels, een webenquête en een resonansbijeenkomst. In dit rapport vind je de opbrengsten van de fasen drie en vier. Parallel aan het onderzoek functioneerde een docentennetwerk rond de vernieuwing van het programma LO in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. De resultaten uit het onderzoek worden in dit rapport ook afgezet tegen de opbrengsten uit dat netwerk.

Na de invoering van de geglobaliseerde eindtermen in 2007 ontstond bij de scholen uit de BSM netwerken de behoefte aan een manier van toetsing die als een landelijke norm zou kunnen gelden en die tevens als ijkpunt voor het curriculum kon dienen. Een ontwikkelgroep van SLO en vijf regionale netwerkbegeleiders hebben daarom 22 toetsvoorbeelden ontwikkeld die het gehele programma van BSM beslaan: eerst twee theoretische toetsvoorbeelden, daarna zestientoetsvoorbeelden van praktische opdrachten bewegen voor spel, turnen, bewegen op muziek, atletiek en zelfverdediging. Tot slot komen toetsvoorbeelden van de vier bijzondere praktische opdrachten voor BSM aan bod: lesgeven, organiseren, het maken van een trainingsprogramma en de onderzoeksopdracht voor vwo.

Na een periode van experimenteren en ontwikkelen zijn de examenprogramma's voor het vmbo in augustus 2008 vastgesteld. Voor de exameneenheden die met een schoolexamen afgesloten worden, zijn alleen de globaal geformuleerde eindtermen vastgesteld. De scholen hebben daardoor ruimte voor het maken van eigen inhoudelijke keuzes voor de concretisering van die eindtermen. Voor scholen die de geboden ruimte willen benutten, heeft SLO handreikingen gemaakt die docenten ideeën aan de hand doen voor de invulling van de examenprogramma's.

Reader BSM is een compleet uitgewerkt overzicht voor het vak BSM zoals de leerlingen van Sg Twickel uit Hengelo dat krijgen als ze kiezen voor BSM in de 2e fase van havo of vwo. Het examenvak BSM wordt op deze school sinds 1999 gegeven, eerst onder de naam LO2 (h/v). De school was destijds een van eerste scholen die dit vak aanbood en heeft sindsdien alle ontwikkelingen gevolgd. De reader is bedoeld als voorbeeld en als inspiratie voor docenten die BSM op hun school geven of bezig zijn het vak te ontwikkelen voor hun leerlingen