Publicaties

In een rapport van de Inspectie van het onderwijs uit 2008 is geconstateerd dat een groot deel van de leerlingen in het vmbo basis- en kaderberoepsgerichte leerweg een relatieve achterstand heeft bij tekstbegrip. In de SLO pilot leestraject is daarom geprobeerd docenten beter uit te rusten bij het geven van leesvaardigheidsonderwijs. In deze publicatie wordt daarom aangegeven waar accenten moeten liggen in het leesonderwijs zoals dat is aangegeven in het Referentiekader taal en rekenen. Verder worden tips voor didactische werkvormen gegeven met voorbeelden van teksten en activiteiten daarbij. Ook is er aandacht voor het studerend lezen bij zowel het vak Nederlands als bij de beroeps- en zaakvakken.

Voor het vierde achtereenvolgende jaar brengt het Kenniscentrum Leermiddelen (KCL) van SLO de Leermiddelenmonitor uit. In de Leermiddelenmonitor geeft KCL een actueel overzicht van de stand van zaken ten aanzien van het gebruik, het ontwikkelen en het delen van leermiddelen. Elk jaar kiest KCL een thema waarop dieper wordt ingegaan. Dit jaar krijgen twee thema’s meer aandacht dan voorgaande jaren: de kwaliteit van leermiddelen en het leermiddelenbeleid.

Afgelopen jaren zijn er diverse modellen ontwikkeld voor praktijknabije loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Een model waarbij vakken samen een belangrijke rol spelen bij de invulling van LOB ontbreekt echter tot op heden. In samenwerking met Openbaar vmbo/mavo Zeist is een programma voor leerjaar 3, een voorbeeldlessenserie en een try-out opgezet en geëvalueerd. Doel van het traject was om LOB-activiteiten te integreren in het vakonderwijs.

Het komt vaak voor dat leerlingen het moeilijk vinden een vervolgopleiding te kiezen, of een leerroute dan wel opleiding te continueren. De meeste vmbo-scholen ondersteunen in de eerste twee leerjaren van de beroepsgerichte leerwegen van het vmbo het keuzeproces van de leerling via een programma voor praktische sectororiëntatie (PSO). In de laatste twee leerjaren van het vmbo bestaat het aanbod dikwijls uit een aantal losse loopbaanoriënterende activiteiten. Daarmee wordt voorbij gegaan aan het hoofddoel van Loopbaanoriëntatie en –begeleiding (LOB), namelijk dat leerlingen leren kiezen en het keuzeproces leren doorgronden, inzicht leren krijgen in hun eigen kwaliteiten en motieven en zo voorbereid worden op een leven waarin steeds weer opnieuw keuzes voor opleiding en arbeid gemaakt moeten worden. In deze publicatie wordt LOB uitgewerkt in een samenhangend en doorlopend programma van klas 1 tot en met klas 4. Op basis van een kleinschalige inventarisatie worden knelpunten en succesfactoren rond het keuzeproces bij de overgang van leerjaar 2 naar leerjaar 3 beschreven.

Met ingang van het nieuwe schooljaar 2011 wordt een pilot gestart waarin het nieuwe examenprogramma maatschappijwetenschappen havo en vwo beproefd zal worden op uitvoerbaarheid, organiseerbaarheid en toetsbaarheid.Deze handreiking bij het schoolexamen opent met een beschrijving van de uitgangspunten en keuzes die gemaakt zijn ten aanzien van het nieuwe examenprogramma en beschrijft de veranderingen ten opzichte van het nu nog vigerende examenprogramma. Daarin wordt ingegaan op het werken vanuit de concept-contextbenadering en op de differentiatie tussen havo en vwo, die aan het examenprogramma ten grondslag ligt. Vervolgens worden de onderdelen voor het schoolexamen uitgelegd en toegelicht. Tevens wordt ingegaan op het Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) en toetsing van de schoolexamenonderdelen.

Verslag van een driejarig pilotproject dat tot doel had het examenprogramma economie, zoals door de commissie Teulings geadviseerd, te evalueren. Het doel van de pilot was het beantwoorden van de vraag of dit examenprogramma toetsbaar, haalbaar en onderwijsbaar is. Algemeen kan worden geconcludeerd dat er verbeterpunten mogelijk zijn, maar dat dit examenprogramma haalbaar is in de tijd, onderwijsbaar voor docent en leerling en toetsbaar voor de examenmakers. Aanbevelingen vanuit de pilot betreffen de werkversie van de syllabus, eventuele aanpassing van de stof op een later moment en het installeren van een platform waar de ervaringen uit de pilot kunnen worden geborg en uitgedragen.

Veel scholen kampen met een overgangsproblematiek tussen de basismethode klassieke talen die in de onderbouw gebruikt wordt en de stap naar authentieke teksten in de tweede fase. De vaardigheid die binnen de lesmethode in stappen wordt aangeleerd, blijkt in veel gevallen niet voldoende ontwikkeld te zijn om de authentieke teksten uit de oudheid in de bovenbouw te vertalen. Om deze overgang te versoepelen heeft SLO samen met docenten en secties klassieke talen voorbeelden van een doorlopende leerlijn ontwikkeld. In een aparte bijlage is het achtergrondmateriaal dat in het project is ontwikkeld opgenomen. Deze bijlage is alleen digitaal beschikbaar.

De via pilots ondersteunde vernieuwing van het bètaonderwijs in de bovenbouw havo/vwo is onderworpen aan een onafhankelijke, meerjarige curriculumevaluatie. Het doel van de evaluatie was inzicht te krijgen in de haalbaarheid, uitvoerbaarheid en toetsbaarheid van de vernieuwde programma’s. Daarnaast is nagegaan in hoeverre en onder welke condities gelijktijdige invoering van meerdere conceptexamenprogramma’s op scholen mogelijk is dan wel in hoeverre tussen de vernieuwde programma’s afstemming en samenhang mogelijk is. De evaluatierapportage in zijn geheel omvat, naast een samenvattend eindrapport, deelrapportages over de examenpilots voor natuurkunde, scheikunde, biologie, en de ontwikkeling en invoering van NLT.

Met deze publicatie wordt aan de hand van twee portretten inzicht gegeven in de veranderende rol van de beroepsgerichte vakdocent als loopbaanbegeleider. Met behulp van de bekwaamheidseisen uit de wet BIO worden de benodigde aanvullende gedragskenmerken geschetst die vakdocenten nodig hebben om aan hun rol als loopbaanbegeleider invulling te geven.