Samenhang is overal
Kunstenaar en uitvinder Daan Roosegaarde liet zich inspireren door een schilderij van Vincent en creëerde in Nuenen het Van Gogh Pad. Een fietspad dat door innovatieve technieken en materiaalbehandeling (project Smart Highway) oplicht in het donker. Net zoals de oplichtende sterren in het beroemde schilderij Sterrennacht boven de Rhône (Van Gogh,1888).
De autonome vilten kunstwerken van kunstenaar en textielontwerpster Claudy Jongstra worden gemaakt van de wol van een eigen schaapskudde en gekleurd met bloemen en verfplanten uit eigen ‘tuin’. Jongstra doet onder meer onderzoek naar de intensiteit van kleuren zoals Bourgondisch Zwart, en heeft onlangs in het Rijksmuseum Twente een ruimtelijke installatie geplaatst dat voor het project Inner Vitality de natuurlijke energie van kruiden en planten zichtbaar maakt.
Deze twee kunstenaars creëren, stellen vragen, onderzoeken en maken. Ze laten zich daarbij inspireren en voeden door natuur of cultuur en bevinden zich vaak op het snijvlak van kunst, wetenschap en technologie. Ze bedenken mogelijke oplossingen voor eigen of maatschappelijke vraagstukken, onderzoeken de actualiteit of verkennen toekomstscenario’s die ze vervolgens uiten in hun kunst.
Ook in het onderwijs leren leerlingen vaker buiten de grenzen van de verschillenden vakken en leergebieden te werken. Of ze nu op een Cultuurprofielschool of Technasium zitten, leerlingen worden uitgedaagd om buiten de eigen kaders te denken, om nieuwsgierig te blijven en zich te verwonderen. Ze werken vaker samen met leerlingen van andere vakken en leren zo om vanuit verschillende perspectieven vragen en kwesties te analyseren en onderzoeken; onderwijs in samenhang.
Samenhang binnen de kunstvakken
Samenhang kan bijvoorbeeld gestimuleerd worden doordat leerlingen vanuit muziek, beeldende vormgeving en theater samen toewerken naar een eindvoorstelling. Of doordat leerlingen muziek en dans aan de hand van een thema (zoals ‘De opmars van groen’ of ‘Ontmoeting in de stad’) muziek componeren of samenstellen en daarbij een choreografie maken.
De vaksectie kunst kan er voor kiezen om naast de reguliere lessen in de desbetreffende kunstdiscipline met regelmaat (3x per schooljaar) dergelijke projecten in samenhang op te zetten. Soms is samenhang al binnen het curriculum aangebracht, zo gaat CKV voor havo/vwo uit van een brede visie op kunst. Leerlingen kunnen hun CKV-onderzoek richten op alle denkbare kunstdisciplines (zo ook mode, graffiti, manga, of hip hop) of op verschillende aspecten van de culturele sector (bijvoorbeeld de dynamiek van kunstbeurzen, de programmering van poppodia en musea, of de techniek achter de schermen van een theater).
Meer informatie en inspiratie:
- CKV: het nieuwe examenprogramma havo/vwo heeft een interdisciplinair karakter en geeft ruimte aan alle kunstdisciplines;
- Artssciences designathon.
Samenhang buiten het leergebied kunst en cultuur
De jaarlijkse projectweken op school zijn vaak aanleiding om met meer regelmaat en structuur te werken aan samenhang binnen het onderwijs. Soms gekoppeld aan grote thema’s zoals ‘globalisering en verstedelijking’ of door combinaties van vakken zoals bij Big History of NLT.
Vanuit de kunstvakken wordt vaak samenwerking gezocht met Nederlands en de moderne vreemde talen (schrijven van recensies of m.b.t. wereldliteratuur en film). Ook zijn er mogelijkheden met bijvoorbeeld geschiedenis (tijdvakken, tijdgeest en kunstenaars), maatschappijwetenschappen (jongerenculturen), filosofie (esthetica), wiskunde (architectuur en geometrische patronen) of de verschillende bètavakken (m.b.t. trillingen en akoestiek, samenstelling pigmenten, waarneming van kleuren).
Voor meer inspiratie en informatie:
- CKV en afstemming met andere vakken;
- STEAM: Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics;
Hoe geven scholen vorm aan onderwijs op dit snijvlak van vakken? https://www.nvon.nl/nvox/steam-op-stoom; - NLT: https://www.verenigingnlt.nl/docenten/modules/van-gogh-onder-de-loep/, over kunst, pigmenten, verf mengen en kleurgebruik.
Samenwerking kunstvakken, biologie, natuurkunde en scheikunde.
