Onderwijsdoelen

25 juli 2023

Wat moet ik als leraar wel en niet behandelen als het om het examenprogramma gaat?

Hoeveel ruimte heb ik om zelf te bepalen of sommige interessante maatschappelijke thema’s of de actualiteit een plek krijgen in mijn lessen? Op deze pagina vind je wat je als leraar moet weten over het vak maatschappijleer.

De betekenis van het examenprogramma

In het examenprogramma staat in algemene (globale) eindtermen beschreven wat leerlingen voor hun examen moeten kennen en kunnen. Het examenprogramma vind je op de site van examenblad.nl.

Maatschappijleer is een vak dat een plek heeft in het gemeenschappelijk deel en alleen een schoolexamen kent. Er is dan ook geen syllabus voor maatschappijleer beschikbaar (zoals wel het geval is bij vakken die een centraal examen hebben).

Voor het schoolexamen is het examenprogramma niet verder uitgewerkt. Hier heb je als leraar en/of school dus behoorlijk wat vrijheid om de globale eindtermen van het examenprogramma zelf in te vullen. Om leraren hierbij te helpen heeft SLO in 2007 een gecombineerde handreiking gemaakt voor maatschappijleer en maatschappijwetenschappen. Het programma voor  maatschappijwetenschappen is met ingang van 2017 vernieuwd en hiervoor is inmiddels een nieuwe digitale handreiking beschikbaar.

Examenprogramma en methodes

Methodes bevatten het lesmateriaal, waarmee leraren en leerlingen aan de slag kunnen. Ze zijn een vertaalslag van het eindexamenprogramma. De schrijvers van methodes maken daarbij allerlei keuzes. Ze zorgen ervoor dat de thema’s van het vak aan de orde komen en houden daarbij rekening met de doelgroep (havo of vwo). Ze voegen soms voorbeelden toe omdat deze de stof verhelderen, of een nieuw begrip omdat het de samenhang tussen twee andere begrippen duidelijk maakt. Als je jezelf bij een onderdeel van de methode afvraagt of het nodig is om dit in de klas te behandelen, kijk dan naar het examenprogramma.

Alle doelen en leerlijnen in één tool met Leerplan in beeld

Maak je als school bewust keuzes in het curriculum, passend bij jouw leerlingen en visie? Dan wil je goed weten wat de (wettelijke) doelen zijn en hoe de doorlopende leerlijnen in elkaar zitten. Hoe zorg je dat jouw onderwijsprogramma goed aansluit bij wat leerlingen eerder hebben gehad? Hoe maak je een goede mix van verplichte stof en keuzeonderdelen? Zoek je naar meer samenhang tussen de vakken?
Leerplan in beeld helpt je op weg. Het is een digitale tool met doorlopende leerlijnen van primair onderwijs tot bovenbouw vo, maar ook alle wettelijk voorgeschreven kerndoelen en eindtermen per vak.


SLO actualiseert de kerndoelen en examenprogramma’s

Inmiddels zijn de eerste opbrengsten gepubliceerd. Benieuwd naar de ontwikkelingen?