Wat moeten leerlingen in de bovenbouw bij scheikunde wel en niet leren? Waar is ruimte voor eigen invulling en wat is echt nodig voor het examen? Kan ik bijvoorbeeld zouten, evenwichtsreacties of groene chemie schrappen? Of gaat dat mis op het examen? Docenten gebruiken verschillende bronnen om deze vragen te beantwoorden: het examenprogramma, de syllabus, de handreiking, leerplan in beeld en de methode. Wat kun je precies met die bronnen?
Examenprogramma
In het examenprogramma staat wat leerlingen aan het eind van de bovenbouw moeten kennen en kunnen. Ook benoemt het examenprogramma welke onderdelen op het centraal examen getoetst worden en welke onderdelen op het schoolexamen getoetst worden. Hier vind je het examenprogramma voor havo en vwo.
Het examenprogramma is zó open geformuleerd dat je er nog veel kanten mee op kunt. Voor het schoolexamen is dat heel prettig, want zo kun je als docent zelf je keuzes maken. Voor het centraal examen (CE) is dat echter vervelend, want als in het CE een vraag komt waar jij de leerlingen niet op hebt voorbereid, dan heb je een probleem. Dat probleem wordt voorkomen met de syllabus.
Syllabus
Daarom beperkt de syllabus de examenmakers van Cito. Zij mogen niks vragen dat niet in de syllabus staat. De syllabus is veel gedetailleerder dan het examenprogramma, de specificaties gaan tot op het niveau van begrippen en formules. Als leraar moet je dus niet minder behandelen dan de syllabus, maar meer mag natuurlijk wel. Hier vind je de syllabus voor havo en vwo.
Invulling van het schoolexamen
Voor het schoolexamen ben je als docent zelf de examenmaker, daarom is er voor het schoolexamen geen verplichte uitwerking. Als school of docent heb je dus zelf veel vrijheid om het examenprogramma in te vullen. Om docenten hierbij te helpen heeft SLO een handreiking gemaakt met daarin voorbeelden van keuzes die je zou kunnen maken in onderwerpen, diepgang, inrichting van het PTA, toetsvormen, etc.
Alle doelen en leerlijnen in één tool met Leerplan in beeld
Maak je als school bewust keuzes in het curriculum, passend bij jouw leerlingen en visie? Dan wil je goed weten wat de (wettelijke) doelen zijn en hoe de doorlopende leerlijnen in elkaar zitten. Hoe zorg je dat jouw onderwijsprogramma goed aansluit bij wat leerlingen eerder hebben gehad? Hoe maak je een goede mix van verplichte stof en keuzeonderdelen? Zoek je naar meer samenhang tussen de vakken?
Leerplan in beeld helpt je op weg. Het is een digitale tool met doorlopende leerlijnen van primair onderwijs tot bovenbouw vo, maar ook alle wettelijk voorgeschreven kerndoelen en eindtermen per vak.
Methodes
Methodes werken het examenprogramma uit tot een volledig lesprogramma. Hierin maken de schrijvers allerlei eigen keuzes. Ze voegen bijvoorbeeld een voorbeeld toe omdat het de stof verheldert, of een nieuw begrip omdat het de samenhang tussen twee andere begrippen duidelijk maakt. Als je jezelf bij een onderdeel van de methode afvraagt of het verplicht is, of denkt iets te missen, kijk dan in het examenprogramma of de syllabus.
SLO actualiseert de kerndoelen en examenprogramma’s
Inmiddels zijn de eerste opbrengsten gepubliceerd. Benieuwd naar de ontwikkelingen?