SLO publicaties

SLO heeft diverse publicaties rond burgerschap uitgebracht, al dan niet in samenwerking met anderen. Voor primair onderwijs hebben we ze in onderstaande lijst voor je op een rij gezet. Daarbij hebben we de meest recente bovenaan geplaatst. Alle publicaties zijn direct te downloaden.

Inhoudskaarten burgerschap (pdf, 704 kB), SLO (2022)
Inhoudskaarten zijn een voorbeeld van een doorgaande lijn voor burgerschap. Deze vier kaarten beschrijven waar scholen ten minste doelgericht en samenhangend aandacht aan moeten besteden. Omdat de wetstekst voor po en vo gelijk is, hebben we de doorgaande leerlijn zo ontworpen dat die de aansluiting tussen po en vo kan verbeteren.

Handreiking burgerschap funderend onderwijs- doelgericht en samenhangend werken aan burgerschap, SLO (2021)
Wil je snel aan de slag met burgerschapsonderwijs volgens de aangescherpte wetgeving? Lees dan deze handreiking en ga aan de slag met het stappenplan.

Burgerkaartenspel, SLO (2021)
Het Burgerkaartenspel van SLO zet je, met je team, aan het denken over de burgerschapsdoelen die je als school of als schoolorganisatie wilt nastreven, maar ook over de leeractiviteiten, lessen en leerlijnen die je wilt opzetten, uitvoeren en evalueren.

Trendanalyse burgerschap, SLO (2021)
Belangrijke ontwikkelingen en uitdagingen voor het formuleren van een landelijk curriculum van po en onderbouw vo zijn beschreven in deze Trendanalyse burgerschap.

Burgerschap in het basisonderwijs- domeinbeschrijving ten behoeve van peilingsonderzoek, SLO (2018)
In deze domeinbeschrijving wordt beschreven wat de wettelijke eisen zijn voor de inhoud van burgerschap en hoe deze inhoudelijke eisen kunnen worden vertaald naar de praktijk van het onderwijs.

Student Voice, ​Instrument voor Student Voice/Tool on Student Voice, SLO, Ontwikkeld in het kader van het Europees samenwerkingsproject (Erasmus & Bridge), 2018
Door SLO zijn vier tools voor leerlingparticipatie ontwikkeld, bedoeld om de betrokkenheid van leerlingen te vergroten. Leerkrachten primair onderwijs kunnen deze tools gebruiken als handvatten bij het actief betrekken van leerlingen bij besluitvorming over hun eigen onderwijs.
De vier tools zijn zowel in het Nederlands als in het Engels verkrijgbaar.
De Nederlandse versie:

• Curriculumonderhandeling: besluitvorming en leerlingparticipatie
• Spinnenwebmodel: leerlingparticipatie in samenhang
• Fiets van Jansen: didactisch model voor leerlingparticipatie
• Inspraakladder: onderwijskundigmodel voor leerlingparticipatie

De Engelse versie:

• The curriculum negotiation method
• The spider web: framework for assessing student participation
• Educational ladder of student participation
• Learning, using the principle of Jansen's bicycle

Laagdrempelige vormen van participatie in klassen en reguliere lessen geeft leerlingen inspraak bij het bepalen van de inhoud van de lessen. Het vierstappenplan kan daarbij behulpzaam zijn.

De Tweede Wereldoorlog in het curriculum, SLO (2018)
Deze publicatie biedt informatie over de positie van de Tweede Wereldoorlog in het curriculum en geeft aan waar mogelijkheden liggen om de samenhang tussen onderwijs en de sector WOII te vergroten.

Op zoek naar gedeelde waarden: handreiking burgerschapsvorming op scholen, SLO (2015)
Deze handreiking is bedoeld om schoolleiders te ondersteunen in het vormen van een visie op waarden en om het proces van waardenontwikkeling in de school te bevorderen. Met een stappenplan (inventarisatie, implementatie, borging).

​​Seksualiteit en seksuele diversiteit in de kerndoelen, een leerplanvoorstel en voorbeeldlesmateriaal, SLO (2015) 
Deze handreiking presenteert drie vormen waarin de kerndoelaanpassing is verduidelijkt:

1. een beschrijving van de aanpassing in de kerndoelen;
2. een uitwerking van doelen in een leerlijn;
3. het tonen van voorbeelden. In de bijlage is een overzicht van leermiddelen opgenomen.

Hoe integreer je seksuele diversiteit in lessen & leermiddelen? Gewoon DOEN!, EduDivers en SLO (2014) 
Een handreiking voor leraren en uitgevers over de integratie van seksuele diversiteit in leermiddelen en in pedagogisch handelen. De handreiking is gebaseerd op een scan van representatieve leermiddelen, een lesmaterialenwedstrijd en interviews en gesprekken. Het bevat diverse tips voor docenten en uitgevers.

Seksuele diversiteit, leermiddelenanalyse, SLO, 2014. Doelgroep: PO, VO 1-2
Dit rapport toont de mate waarin en de wijze waarop seksuele diversiteit in leermiddelen voorkomt. Daartoe zijn achttien leermiddelen voor po en onderbouw vo geanalyseerd. In de bijlagen is een overzicht van (specifieke) leermiddelen seksualiteit en seksuele diversiteit opgenomen.

Burgerschaps- en mensenrechteneducatie  Curriculumvoorstel, SLO (2012), Leermiddelenanalyse, SLO (2012)
Het curriculumvoorstel bevat een leerplankundige uitwerking van mensenrechten als onderdeel van burgerschap. In een drietal bijlagen zijn de leerplannen voor het basisonderwijs en de onder- en bovenbouw van het voortgezet onderwijs opgenomen. In de leermiddelenanalyse zijn exemplarisch tien leermiddelen (methodes en lespakketten) onderzocht om zicht te krijgen op aanknopingspunten voor de invulling van mensenrechteneducatie.

De basisschool als oefenplaats voor burgerschap, een leerlijn debatteren, SLO, 2010. Doelgroep: PO 1-8
Deze leerlijn is er op gericht leerkrachten in het basisonderwijs te ondersteunen bij het organiseren en ontwikkelen van het leren debatteren. Aan de orde komen onder andere de belangrijkste bouwstenen voor debatteren in het onderwijs, de leerdoelen die daarbij gesteld kunnen worden en de rol van de leerkracht.

Maatschappelijk verantwoord - instrument voor zelfevaluatie actief burgerschap en sociale integratie, SLO (2009)
hulpmiddel gebruikt worden om te bepalen of en in hoeverre een school de mogelijkheden benut om actief burgerschap en sociale integratie te implementeren.

Leerplanverkenning actief burgerschap- handreiking voor schoolontwikkeling, SLO (2009)
Een vervolg op "Een basis voor burgerschap". Bevat eveneens toelichting op wetgeving en relevante begrippen. Toegevoegd is een uitwerking van de drie domeinen in de vorm van leerdoelen. Ook opgenomen zijn twee instrumenten om het aanbod voor burgerschapsonderwijs op school te inventariseren.

Een basis voor burgerschap - een inhoudelijke verkenning voor het funderend onderwijs, SLO (2006)
Bevat een beschrijving van de wet en de daarin gehanteerde termen: actief burgerschap, sociale integratie, sociale cohesie, basiswaarden, civil society. De domeinen democratie, participatie en identiteit worden geïntroduceerd en met voorbeelden verduidelijkt.