Over aanbodsdoelen

3 oktober 2023

Formulering van aanbodsdoelen

Bij de uitwerking van de inhouden hebben we gekozen voor een actieve formulering van de aanbodsdoelen. Aan de hand van deze doelen werk je aan kennis, vaardigheden en de ontwikkeling van houding. Elk aanbodsdoel geeft een onderwerp en een richting voor de aanpak van dat onderwerp in de onderwijspraktijk. Zo stimuleren de aanbodsdoelen actief leren. Het komt tegemoet aan de leerontwikkeling van een kind, die naast het verwerven van kennis en vaardigheden ook de ontwikkeling van denkwijzen en werkwijzen omvat. De actieve formulering sluit ook aan op de ontwikkeling van lagere en hogere denkvaardigheden.

Aanbodsdoelen tussen kerndoelen, leerdoelen en lesdoelen

Aanbodsdoelen bevinden zich op het niveau tussen kerndoelen en leerdoelen.

Doelen op vier niveaus

Zoals in de figuur weergegeven, vormen de kerndoelen het wettelijk kader voor het primair onderwijs (samen met de referentieniveaus van taal en rekenen). Waar de kerndoelen globaal geformuleerd zijn, geven de aanbodsdoelen een kader met inhouden waaraan je kunt denken bij de verschillende kerndoelen. Dit maakt inzichtelijk waar je als leraar met je leerlingen aan werkt.

Aan de hand van aanbodsdoelen kun je passende leerdoelen formuleren in schooleigen leerlijnen, of je gebruikt leerlijnen in een methode. De aanbodsdoelen en leerlijnen vormen de basis voor een beredeneerd aanbod, met ruimte voor activiteiten en te gebruiken lesmateriaal passend bij de leerlingen en de te bereiken doelen.

Aanbodsdoelen en beheersingsdoelen

Net als kerndoelen, beschrijven aanbodsdoelen het aanbod bij onderwerpen. Ze geven aan wat een school kan aanbieden, maar zeggen daarbij niet wat een kind precies moet kennen of kunnen. Er zit dus geen beheersingscomponent in. Vanuit aanbodsdoelen kunnen beheersingsdoelen worden geformuleerd. Daarbij kan elk aanbodsdoel leiden tot verschillende beheersingsdoelen, afhankelijk van wat je vindt dat kinderen moeten kennen en kunnen. Ook kunnen de aanbodsdoelen helpen bij het bepalen van succescriteria, waarmee helder wordt wanneer een leerling het beheersingsdoel heeft bereikt.

Aanbodsdoelen en curriculum.nu

In 2018-2019 is op initiatief van een coördinatiegroep uit het veld door leraren en schoolleiders ondersteund door andere experts gewerkt aan voorstellen voor de herziening van het curriculum voor po en vo-onderbouw. Voor negen gedefinieerde leergebieden bestaan deze voorstellen steeds uit een visie, grote opdrachten met een beschrijving van de essentie van het leergebied en de uitwerking van deze grote opdrachten in de vorm van bouwstenen met kennis en vaardigheden. Deze voorstellen zijn bedoeld als basis voor de verdere uitwerking naar nieuwe kerndoelen en eindtermen voor het funderend onderwijs in Nederland. Sindsdien werken we in opdracht van de minister aan de bijstelling van de kerndoelen en eindtermen. Daarbij worden de resultaten van curriculum.nu ingebracht. Lees meer hierover op actualisatie kerndoelen.

Zoals gezegd bevinden aanbodsdoelen zich tussen kerndoelen en leerdoelen/lesdoelen. Dit is ook na de ontwikkeling van nieuwe kerndoelen het geval. Als de nieuwe kerndoelen gereed zijn, krijgen de aanbodsdoelen een plek onder de nieuwe kerndoelen. Afhankelijk van de formulering en keuzes, betekent dit dat aanbodsdoelen soms in een vergelijkbaar cluster blijven, maar ook anders geordend kunnen worden. Waar nodig zullen er ook aanvullende aanbodsdoelen komen.