Onderwijsdoelen
Burgerschap kent geen eigen kerndoelen. Richtinggevend voor de onderwijspraktijk zijn daarom de huidige kerndoelen po en onderbouw vo van 2006 die wel een verwantschap vertonen met burgerschapsaspecten.
De huidige kerndoelen worden geactualiseerd en daarbij worden ook kerndoelen ontwikkeld voor burgerschap. Deze kerndoelen zullen begin 2024 in concept gereed zijn. Tot die tijd kunnen scholen de huidige kerndoelen gebruiken als wettelijke inhoudelijke basis voor burgerschapsdoelen.
Leraren en schoolleiders hebben in 2019 voorstellen gemaakt voor de actualisatie van het curriculum. Het programma Curriculum.nu is daarmee afgerond. De opgeleverde voorstellen voor burgerschap zijn gebruikt als één van de bronnen bij de actualisatie van kerndoelen.
Speciaal onderwijs
Het speciaal onderwijs kent twee sets aan kerndoelen: een set voor het speciaal onderwijs en een set voor het onderwijs aan zeer moeilijk lerenden en ernstig meervoudig gehandicapte (zml/mg) leerlingen. Een aantal van deze kerndoelen vertonen expliciete relatie met burgerschap, denk aan 'Oriëntatie op Jezelf en de wereld' (OJW) en 'Oriëntatie op Mens en wereld' (OMW).
Het speciaal onderwijs kent ook leergebiedoverstijgende kerndoelen. Dat zijn kerndoelen die zich richten op de brede vorming van leerlingen. Ze kunnen gaan over schoolse vaardigheden zoals het leren leren, maar ook over sociaal-emotionele ontwikkeling, zoals het leren omgaan met klasgenoten en conflicthantering. Een aantal van deze leergebiedoverstijgende doelen zijn relevant voor het aanleren en oefenen van burgerschapsvaardigheden.
| OJW 51 (= PO OJW 36) |
De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. |
|---|---|
| OJW 52 (= PO OJW 37) |
De leerlingen leren zich gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. |
| OJW 53 (= PO OJW 38) |
De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit. |
| LGO 3 | De leerlingen leren naar algemeen geaccepteerde normen en waarden omgaan met anderen en leren samenwerken aan een gezamenlijke taak of gezamenlijk spel en leren omgaan met conflictsituaties. |
Bron: Handreiking burgerschap funderend onderwijs (2021). Amersfoort: SLO.
| OMW 30 | De leerlingen leren gebruik te maken van de voor hen relevante maatschappelijke en culturele instellingen. |
|---|---|
| OMW 31 | De leerlingen leren herkennen dat in de samenleving, onder meer op het gebied van sexualiteit, verschillen en overeenkomsten zijn tussen mensen en groepen van mensen in de wijze waarop ze leven. |
| OMW 32 | De leerlingen leren zich oriënteren op medezeggenschap, stemrecht, besluitvorming, het gemeentelijk en landelijk bestuur. |
| OMW 33 | De leerlingen leren de vrije tijd alleen en samen met anderen besteden. |
| LGO 3 | De leerlingen leren omgaan met anderen. |
Bron: Handreiking burgerschap funderend onderwijs (2021). Amersfoort: SLO.
SLO actualiseert de kerndoelen en examenprogramma’s
Inmiddels zijn de eerste opbrengsten gepubliceerd. Benieuwd naar de ontwikkelingen?