Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
Meester, er komt muziek uit de verwarming!"
Kunst en cultuur is overal in onze directe omgeving en leerlingen vinden kunst vaak zonder veel moeite. Zo kun je met een potlood een ritme op een verwarming tikken, of bij een luizencape een ridderjas bedenken en dus ook een ridder zijn. Juist als je specifieke behoeften hebt als leerling, is het fijn om regelmatig je verbeelding in te zetten om de wereld vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Het mooie is dat kunstenaars dat ook doen.
Kunstzinnige oriëntatie aan leerlingen met een speciale onderwijsbehoefte: een handreiking bij het leerplankader
Het landelijke leerplankader kunstzinnige oriëntatie biedt houvast bij de invulling en borging van het curriculum voor kunstzinnige oriëntatie op scholen voor primair onderwijs. Deze handreiking, behorend bij het leerplankader, is bedoeld voor onderwijs aan leerlingen met een fysieke beperking of psychiatrische stoornis, die normaal tot moeilijk leren.
Download de handreiking
Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten?
Sommige onderdelen uit de kerndoelen zijn extra belangrijk voor leerlingen die specifieke onderwijsbehoeften hebben en soms moet je ergens extra rekening mee houden. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten voor het werken aan kunstzinnige oriëntatie met deze leerlingen in het algemeen en per cluster.
| Onderdeel | Toelichting | Voorbeeld |
|---|---|---|
| Leren plezier beleven en zich uiten | Voor sommige leerlingen geven onderdelen van kunstzinnige oriëntatie een extra gelegenheid om zich te uiten en te communiceren. Als dit op andere manieren niet lukt, kan dit een dankbare verrijking zijn. | Maak gebruik van voorbeelden en materialen die al beschikbaar zijn: |
| Kunst beschouwen vanuit verschillende perspectieven | Voor veel leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften is het lastig om iets vanuit verschillende perspectieven te bekijken. | Zorg er in ieder geval voor dat het leren aansluit bij hun directe belevingswereld. |
| Zintuiglijke ervaringen, cluster 1 | Voor blinde leerlingen zal het ‘kijken naar beeldende kunst’ vervangen moeten worden door andere zintuiglijke ervaringen. | Compenseer de beperking in visuele waarnemingen met het inzetten van andere zintuigen. Kunst beleven kan ook via voelen, luisteren, ruiken, praten en naspelen:
Dedicon vertaalt kunstwerken naar verschillende leesvormen zoals braille, audio, reliëf, digitaal en applicaties. Want kunst ervaren is meer dan kijken alleen. Kunst beleef je ook door te voelen, te ruiken of via muziek, inbeelding of fysieke beleving. |
| Mogelijkheden kunstzinnige oriëntatie, cluster 2 | Voor dove leerlingen is het belangrijk dat zij kennis maken met de mogelijkheden van kunstzinnige oriëntatie voor en door doven en dat zij via hun andere zintuigen kunst en cultuur kunnen ervaren en meemaken. | Laat je inspireren door een Gebarentheater: |
| EMB – technieken, cluster 3 | Geef EMB-leerlingen de kans om zoveel mogelijk zelf te doen. Het is van belang dat zij technieken aangeboden krijgen die specifiek gericht zijn op het spelen met abstracte vormen, kleuren en lijnen. Belangrijk is dat ze regie houden over hun eigen project/werkstuk, eventueel met hulp. | Gebruik aangepast gereedschap of specifieke hulpmiddelen, zoals een belevenistafel. |
| Tonen en delen van eigen werk, cluster 4 | Leerlingen met sociaal-emotionele problemen vinden het vaak moeilijk om iets van zichzelf te laten zien. | Een tussentijdse presentatie van wat je gemaakt hebt, kan van belang zijn. Bijvoorbeeld het tonen van het maakproces: “kijk eens wat je hebt gedaan!” Laat leerlingen experimenteren met bewegingen, situaties, klanken, vormen, materialen en technieken en deze onderzoeken. |