Hoe breng je de onderwijskwaliteit in beeld? Wat is daarbij belangrijk? Vragen waar Hub Noord-Brabant met haar vijf scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs al jaren mee bezig is. Het is een kijkje in hun (onderwijs)keuken. En laat zien hoe belangrijk het is om blijvend opbrengsten in beeld te brengen, om regelmatig de eigen kwaliteit te toetsen en om aansluiting te zoeken bij actuele ontwikkelingen, in dit geval rondom inclusiever onderwijs.
Door Danielle Lulofs, Directeur Onderwijs & Directeur Dienstencentrum bij Hub Noord-Brabant.Hub Noord-Brabant heeft vijf scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs en een Dienstencentrum. Zij bieden onderwijs op maat voor kinderen en jongeren met complexe leer- en opvoedingsvragen.
Eigen kwaliteit in beeld
Een heerlijk vooruitzicht: opbrengsten niet meer via Excel in beeld brengen, maar deze op elk gewenst moment in het jaar uit een programma kunnen ophalen. Het is denkbaar, want dit jaar gaan we aan de slag met een programma die onze systemen met elkaar verbindt. Hopelijk was de afgelopen periode de laatste keer dat we via meerdere Excel-lijsten onze opbrengsten in beeld hebben gebracht. De locaties doen de analyse op schoolniveau, waarna ik de analyse op bestuursniveau maak. Hierbij maken we ook inzichtelijk hoe de scholen ten opzichte van elkaar scoren. Via Excel is van alles mogelijk en kunnen geweldige grafische figuren gemaakt worden. De keerzijde is echter dat het enorm tijdrovend is, foutgevoelig is en een ervaren gebruiker vereist die goed de weg weet binnen Excel.
De uitdaging waar we nu voor staan is te beschrijven uit welke systemen welke gegevens gehaald worden. Wat is het toch jammer dat er zoveel systemen en programma's nodig zijn om opbrengsten bij onze leerlingen in beeld te kunnen brengen. We hebben niet voldoende aan een LOVS en willen meer onderdelen in beeld brengen dan alleen de cognitieve ontwikkeling van onze leerlingen. Natuurlijk is het lezen en rekenen belangrijk en helpt dat onze leerlingen in deze maatschappij. Maar waar onze leerlingen echt baat bij hebben is ondersteuning in de sociaal-emotionele ontwikkeling, in het leren leren, in de werknemersvaardigheden en/of communicatie. Kortom, het gaat om het stimuleren van de ontwikkeling op die onderdelen waardoor een leerling in het (voortgezet) speciaal onderwijs terecht is gekomen.
Een andere manier om onze eigen kwaliteit in beeld te brengen zijn de interne audits. Onderwerpen voor de audits bepalen we jaarlijks in gezamenlijkheid. Dit kan een onderwerp zijn waar we twijfels hebben over de kwaliteit, iets wat recent is uitgerold of waarover vragen leven binnen de scholen. De inhoud en werkwijze wordt bepaald door het team dat de audit gaat uitvoeren. Dit zijn geen ervaren auditoren, maar medewerkers die bij elkaar in de keuken kunnen en willen kijken. Recent hebben we de communicatie tussen de scholen en ons Dienstencentrum ge-audit. In het begin is er scepsis en is men afwachtend.
Na de eerste gesprekken zijn de auditoren enthousiast, ervaren collega’s de meerwaarde en willen de auditoren alle locaties wel bezoeken. Het is geweldig om te ervaren hoe de meerwaarde zo zichtbaar kan worden. En ook om het enthousiasme over van en met elkaar leren breder te verspreiden in de organisatie. Tegelijk levert het mooie aanknopingspunten ter verbetering op.
Hub Noord-Brabant op weg naar naar inclusiever onderwijs
Diverse varianten op weg naar inclusie
Binnen onze regio speelt op dit moment veel rond het thema ‘inclusiever onderwijs’. Of het onderwijs in Nederland ooit volledig inclusief zal worden betwijfel ik, maar we proberen wel uitvoering te geven aan verdergaande integratie voor die leerlingen waarvoor dit goed voor de ontwikkeling is. Scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs zijn nu nog te veel op de segregatie georganiseerd, als een soort eindstation. Gelukkig merken we steeds meer tussentijdse uitstroom richting het regulier onderwijs. Over enkele jaren hopen we ook vol enthousiasme en trots te kunnen vertellen over onze Hub-klassen in reguliere scholen en de meerwaarde die dit heeft voor onze leerlingen en leerlingen van andere scholen ondanks de koud-water-vrees die er ook is. Want is dit wel het beste voor onze leerlingen? Halen we ze weg uit deze veilige en goed georganiseerde omgeving en brengen we ze terug naar waar ze zijn vastgelopen? Ook het meenemen van ouders is hierbij enorm belangrijk. Want zij hebben, net als wij, veel vragen en twijfels. Toch gaan we het proberen, omdat we denken dat het voor kinderen goed is om in de eigen omgeving op te groeien en naar school te gaan met de expertise die daarvoor nodig is.