Onderwijsdoelen

Wat willen we met het onderwijs Nederlands bereiken?

Het algemene doel van het onderwijs Nederlands is de taalvaardigheid van leerlingen vergroten. Met een goede beheersing van het Nederlands kunnen leerlingen actief deelnemen aan het maatschappelijk leven. Bovendien is het Nederlands onontbeerlijk bij het leren op school. De kern van het vak Nederlands bestaat uit de taalvaardigheden spreken, luisteren, schrijven en lezen. Die vaardigheden worden ondersteund door kennis over taal en taalgebruik.

Waaraan moeten leerlingen voldoen aan het eind van het vmbo?

Dat is wettelijk vastgelegd in het examenprogramma Nederlandse taal. Dit programma bestaat uit een preambule met zes algemene onderwijsdoelen die voor alle vakken en sectoren in het vmbo gelden, en elf exameneenheden voor Nederlands, te weten:

1. Oriëntatie op leren en werken
2. Basisvaardigheden
3. Leervaardigheden in het vak Nederlands
4. Luister- en kijkvaardigheid
5. Spreek- en gespreksvaardigheid
6. Leesvaardigheid
7. Schrijfvaardigheid
8. Fictie
9. Verwerven, verwerken en verstrekken van informatie
10. Schrijven op basis van documentatie
11. Vaardigheden in samenhang

De eindtermen voor het centraal examen zijn door het College voor Toetsen en Examens (CvTE) uitgewerkt in een syllabus voor vmbo. De eindtermen voor de schoolexamens zijn door SLO uitgewerkt in een in handreiking voor vmbo.

Wat moeten de leerlingen kennen en kunnen?

Dat staat beschreven in het Referentiekader taal. Voor het vmbo onderscheiden we twee niveaus: niveau 1F geeft weer welke taalprestaties we op de overgang van po naar vo van leerlingen minimaal verwachten. Niveau 2F beschrijft de taalprestaties van leerlingen aan einde van het vmbo.

Het referentiekader hanteert vier domeinen:

1. Mondelinge taalvaardigheid, onderverdeeld in gesprekken, luisteren en spreken
2. Lezen, onderverdeeld in zakelijke teksten en fictionele teksten
3. Schrijven
4. Begrippenlijst en taalverwerving.

Omdat de teksten van het referentiekader taal niet altijd even makkelijk te lezen waren, zijn ze per domein uiteen gerafeld en opnieuw geordend. Zo ontstonden Kijkwijzers die kunnen worden ingezet bij het inschalen van opdrachten en het beoordelen van leerlingprestaties.

Alle doelen en leerlijnen in één tool met Leerplan in beeld

Maak je als school bewust keuzes in het curriculum, passend bij jouw leerlingen en visie? Dan wil je goed weten wat de (wettelijke) doelen zijn en hoe de doorlopende leerlijnen in elkaar zitten. Hoe zorg je dat jouw onderwijsprogramma goed aansluit bij wat leerlingen eerder hebben gehad? Hoe maak je een goede mix van verplichte stof en keuzeonderdelen? Zoek je naar meer samenhang tussen de vakken? Leerplan in beeld helpt je op weg. Het is een digitale tool met doorlopende leerlijnen van primair onderwijs tot bovenbouw vo, maar ook alle wettelijk voorgeschreven kerndoelen en eindtermen per vak.