SLO publicaties

SLO heeft diverse publicaties rond burgerschap uitgebracht, al dan niet in samenwerking met anderen. Voor voortgezet onderwijs hebben we ze in onderstaande lijst voor je op een rij gezet. Daarbij hebben we de meest recente bovenaan geplaatst. Alle publicaties zijn direct te downloaden.

Inhoudskaarten burgerschap, SLO (2022)
Inhoudskaarten zijn een voorbeeld van een doorgaande lijn voor burgerschap. Deze vier kaarten beschrijven waar scholen ten minste doelgericht en samenhangend aandacht aan moeten besteden. Omdat de wetstekst voor po en vo gelijk is, hebben we de doorgaande leerlijn zo ontworpen dat die de aansluiting tussen po en vo kan verbeteren.

Handreiking burgerschap funderend onderwijs- doelgericht en samenhangend werken aan burgerschap, SLO (2021)
Wil je snel aan de slag met burgerschapsonderwijs volgens de aangescherpte wetgeving? Lees dan deze handreiking en ga aan de slag met het stappenplan.

Startnotitie burgerschap - bovenbouw voortgezet onderwijs, SLO (2021)
Deze startnotitie biedt zicht op de relevante en actuele ontwikkelingen met betrekking tot burgerschap voor de bijstelling van mogelijk alle examenprogramma’s in de bovenbouw van vmbo, havo en vwo.

Burgerkaartenspel, SLO (2021)
Het Burgerkaartenspel van SLO zet je, met je team, aan het denken over de burgerschapsdoelen die je als school of als schoolorganisatie wilt nastreven, maar ook over de leeractiviteiten, lessen en leerlijnen die je wilt opzetten, uitvoeren en evalueren.

Trendanalyse burgerschap, SLO (2021)
Belangrijke ontwikkelingen en uitdagingen voor het formuleren van een landelijk curriculum van po en onderbouw vo zijn beschreven in deze Trendanalyse burgerschap.

De Tweede Wereldoorlog in het curriculum, SLO (2018)
Deze publicatie biedt informatie over de positie van de Tweede Wereldoorlog in het curriculum en geeft aan waar mogelijkheden liggen om de samenhang tussen onderwijs en de sector WOII te vergroten.

Op zoek naar gedeelde waarden: handreiking burgerschapsvorming op scholen, SLO (2015)
Deze handreiking is bedoeld om schoolleiders te ondersteunen in het vormen van een visie op waarden en om het proces van waardenontwikkeling in de school te bevorderen. Met een stappenplan (inventarisatie, implementatie, borging).

Dialoog als burgerschapsinstrument (pdf, 6.2 MB), Methodiekbeschrijving peer education voor tweedegraads lerarenopleidingen, SLO en  Diversion (2015)
In deze handreiking wordt beschreven hoe de peer education methodiek kan worden ingezet om concrete vragen, die leraren bezighouden over het aangaan van dialoog met leerlingen, te beantwoorden. Er wordt uitgelegd hoe je een gesprek over gevoelige burgerschapskwesties stapsgewijs kunt vormgeven.

​​Meepraten over burgerschap op school,Toolbox leerlingparticipatie voor het voortgezet onderwijs,SLO en Diversion (2015)
Na een algemene inleiding over burgerschapsonderwijs en leerlingparticipatie biedt deze publicatie een toolbox met de volgende acht uitgewerkte en in de praktijk bewezen tools voor leerlingconsultatie/-participatie: Inspect this, The reporters, Pitchwedstrijd, Trendmeting, Particpatietour, Quick consult, Photo flashback report en Babbelbox.

Seksualiteit en seksuele diversiteit in de kerndoelen, een leerplanvoorstel en voorbeeldlesmateriaal, SLO (2015) 
Deze handreiking presenteert drie vormen waarin de kerndoelaanpassing is verduidelijkt:

1. een beschrijving van de aanpassing in de kerndoelen;
2. een uitwerking van doelen in een leerlijn;
3. het tonen van voorbeelden. In de bijlage is een overzicht van leermiddelen opgenomen.

Hoe integreer je seksuele diversiteit in lessen & leermiddelen? Gewoon DOEN!, EduDivers en SLO (2014) 
Een handreiking voor leraren en uitgevers over de integratie van seksuele diversiteit in leermiddelen en in pedagogisch handelen. De handreiking is gebaseerd op een scan van representatieve leermiddelen, een lesmaterialenwedstrijd en interviews en gesprekken. Het bevat diverse tips voor docenten en uitgevers.

Seksuele diversiteit, leermiddelenanalyse, SLO, (2014) 
Dit rapport toont de mate waarin en de wijze waarop seksuele diversiteit in leermiddelen voorkomt. Daartoe zijn achttien leermiddelen voor po en onderbouw vo geanalyseerd. In de bijlagen is een overzicht van (specifieke) leermiddelen seksualiteit en seksuele diversiteit opgenomen.

Debat in burgerschap, handreiking voor het toepassen van debatvormen in het vmbo, SLO (2013)
Deze publicatie is het resultaat van een project waarin vijf vmbo scholen samen met SLO hebben verkend hoe debatteren als didactische werkvorm kan worden ingezet in het vmbo. Er wordt een relatie gelegd tussen debatteren en actief democratisch burgerschap. Naast een onderwijskundige en theoretische uiteenzetting is een set van praktische handreikingen, lesvoorbeelden en instrumenten beschikbaar.

Voorbeeldleerplan filosofie in de onderbouw, SLO (2013) 
Handreiking voor het formuleren van een leerplan filosofie voor de eigen school. Met suggesties en ideeën voor de daadwerkelijke invulling. Aan de hand van veertien filosofische vraagstukken worden doorkijkjes gegeven in de vorm van inspirerende lesvoorbeelden en uitgewerkte lesactiviteiten.

Burgerschaps- en mensenrechteneducatie  Curriculumvoorstel, SLO (2012), Leermiddelenanalyse, SLO (2012)
Het curriculumvoorstel bevat een leerplankundige uitwerking van mensenrechten als onderdeel van burgerschap. In een drietal bijlagen zijn de leerplannen voor het basisonderwijs en de onder- en bovenbouw van het voortgezet onderwijs opgenomen. In de leermiddelenanalyse zijn exemplarisch tien leermiddelen (methodes en lespakketten) onderzocht om zicht te krijgen op aanknopingspunten voor de invulling van mensenrechteneducatie.

Maatschappelijk verantwoord - instrument voor zelfevaluatie actief burgerschap en sociale integratie, SLO (2009)
hulpmiddel gebruikt worden om te bepalen of en in hoeverre een school de mogelijkheden benut om actief burgerschap en sociale integratie te implementeren.

Leerplanverkenning actief burgerschap- handreiking voor schoolontwikkeling, SLO (2009)
Een vervolg op "Een basis voor burgerschap". Bevat eveneens toelichting op wetgeving en relevante begrippen. Toegevoegd is een uitwerking van de drie domeinen in de vorm van leerdoelen. Ook opgenomen zijn twee instrumenten om het aanbod voor burgerschapsonderwijs op school te inventariseren.

Leren participeren in de praktijk - de leerlingenraad in het praktijkonderwijs : visie, voorbeelden, handreikingen, SLO (2009)
Visievorming rondom formele leerlingparticipatie met praktische handreikingen voor het opzetten en onderhouden van een leerlingenraad.

Een basis voor burgerschap - een inhoudelijke verkenning voor het funderend onderwijs, SLO (2006)
Bevat een beschrijving van de wet en de daarin gehanteerde termen: actief burgerschap, sociale integratie, sociale cohesie, basiswaarden, civil society. De domeinen democratie, participatie en identiteit worden geïntroduceerd en met voorbeelden verduidelijkt.

Praktisch burgerschap - burgerschapsvorming in het praktijkonderwijs, SLO (2006)
Specifieke uitwerking voor praktijkonderwijs van 'Een basis voor burgerschap'.