Kritisch denken

Bij denkvaardigheden gaat het om informatie te doorzien en op waarde te schatten, onjuistheden te signaleren en om een visie of mening tegen het licht te houden. Op basis daarvan kan een leerling beargumenteerd een eigen oordeel of standpunt bepalen of een beslissing nemen. Hierbij hoort een kritische houding, waarbij het gaat om het verlangen om goed geïnformeerd te zijn, de neiging om redenen en oorzaken te zoeken, ruimdenkendheid, respect voor standpunten van anderen en de bereidheid om die standpunten mee te wegen. Ten slotte zijn reflectie en zelfregulerend vermogen van belang: een kritisch denker onderzoekt bewust het eigen denkproces en stelt zo nodig zijn beslissing, opvatting of handeling bij.

Leerlijn kritisch denken

De leerlijn over kritisch denken is uitgewerkt in zes kolommen, vier fasen met aanbodsdoelen en twee kolommen met voorbeelden. De eerste drie fasen zijn voor primair onderwijs en fase vier is bedoeld voor het voortgezet onderwijs. Om verschillen tussen vmbo en havo-vwo inzichtelijk te maken, worden bij de doelen van fase 4 voorbeelden gegeven die gerelateerd aan eindtermen van verschillende vakken.

Belang voor het onderwijs

Kritisch denken is een essentiële vaardigheid voor het onderzoeken en beoordelen van informatie, het bepalen van standpunten en het nemen van weloverwogen beslissingen. Kritisch denken veronderstelt analytisch denken en een open, onderzoekende houding. Dit is belangrijk voor zowel het verwerven van domeinkennis en -vaardigheden als voor persoonsvorming en burgerschap.

Onderwijs dat bijdraagt aan de ontwikkeling van kritische denkvaardigheid leert leerlingen na te denken over een onderwerp, vraag of probleem en dit eerst te analyseren voordat een mening wordt gevormd. Leerlingen worden uitgedaagd om hun eigen ideeën en die van anderen te toetsen en toe te passen.

Overzicht geraadpleegde bronnen.