Sociale en culturele vaardigheden

Bij sociale en culturele vaardigheden gaat het om het effectief kunnen leren, werken en leven met mensen van verschillende etnische, sociale en culturele achtergronden. Sociale afkomst en cultuur bepalen in hoge mate hoe we denken, maken en doen, hoe we betekenis geven aan een steeds veranderende samenleving en hoe we met elkaar omgaan en communiceren. Om goed te kunnen samenleven is het van belang, om kennis te hebben van verschillen in sociale en culturele opvattingen en daarmee rekening te houden in het handelen.

Meer specifiek gaat het om:

• Eigen gevoelens en opvattingen kunnen benoemen en erop kunnen reflecteren
• Bewust zijn van de eigen individuele en collectieve verantwoordelijkheid in een samenleving
• Kennis hebben over cultuur en kunnen reflecteren op culturele verschillen
• Het tonen van inlevingsvermogen en belangstelling voor anderen
• Het (her)kennen van gedragscodes in verschillende sociale situaties
• Constructief kunnen communiceren in verschillende sociale en culturele situaties
• Respect en begrip hebben voor andere visies, uitingen, en gedragingen.

Leerlijn sociale en culturele vaardigheden

De leerlijn over sociale en culturele vaardigheden is uitgewerkt in zes kolommen, vier fasen met aanbodsdoelen en twee kolommen met voorbeelden. De eerste drie fasen zijn voor primair onderwijs en fase vier is bedoeld voor het voortgezet onderwijs. Om verschillen tussen vmbo en havo-vwo inzichtelijk te maken, worden bij de doelen van fase 4 voorbeelden gegeven die gerelateerd aan eindtermen van verschillende vakken.

Belang voor het onderwijs

Culturele diversiteit verwijst naar allerlei verschillen: op het gebied van afkomst, opleiding of sociale klasse, etniciteit, religie, taal, geslacht of gender, leeftijd, handicap en seksuele oriëntatie. Ook schoolklassen zijn, afhankelijk van de omgeving, steeds 'superdiverser'. Daarom is het belangrijk dat leerlingen kennis en ervaring opdoen over zichzelf en anderen, en hoe sensitief om te gaan met verschillen. Om effectief te kunnen leven en werken moet iemand niet alleen sociale en culturele verschillen respecteren, maar ook verschillen en talenten kunnen inzetten om op nieuwe ideeën te komen of om beter aan te sluiten bij anderen. Sociale en culturele vaardigheden gaan dus over herkennen, erkennen en waarderen.