Bronnen factsheet taal-Nederlands

Voor de factsheet basisvaardigheden taal-Nederlands hebben we gebruik gemaakt van onderstaande bronnen.

Lezen

Feiten

• po:
  98% beheerst niveau 1F.
  73% beheerst streefniveau 2F.
• sbo:
  79% beheerst niveau 1F.
  17% beheerst streefniveau 2F.
  Leesvaardigheid van leerlingen daalt voor het eerst in vijftien jaar.
  Leerlingen halen steeds minder vaak een gemiddeld of hoog leesniveau.
  Leerlingen lezen niet zozeer minder vaak, maar wel minder lang.
• vo:
  67% van de 15-jarigen beheerst het minimale leesniveau.
  In het vo zien we voornamelijk problemen bij leerlingen uit praktijkonderwijs en vmbo.
  Leerlingen kunnen informatie opzoeken en teksten begrijpen, maar hebben moeite met reflecteren en evalueren van teksten.

Bronnen

Primair en speciaal onderwijs (po/sbo):
Inspectie van het onderwijs (2023) Peil.Taal en rekenen einde basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs 2021-2022. Utrecht.

Internationaal:
Swart, N. M., Gubbels, J., in ‘t Zandt, M., Wolbers, M. H. J., & Segers, E. (2023). PIRLS-2021: Trends in leesprestaties, leesattitude en leesgedrag van tienjarigen uit Nederland. Expertisecentrum Nederlands.
PIRLS (expertisecentrumnederlands.nl)
pdf (overheid.nl)

Voortgezet onderwijs (vo):
Meelissen, M. R. M., Maassen, N. A. M., Gubbels, J., van Langen, A. M. L., Valk, J., Dood, C., Derks, I., In ’t Zandt, M., & Wolbers, M. (2023). Resultaten PISA-2022 in vogelvlucht. Universiteit Twente – 2023.

Schrijven

Feiten

• po:
  73% beheerst niveau 1F
  28% beheerst streefniveau 2F
• sbo:
  33% beheerst niveau 1F
  9% beheerst streefniveau 2F
• vo:
  52% van de leerlingen vmbo-basis beheerst niveau 2F.

Bronnen

Primair en speciaal onderwijs (po/sbo):
Inspectie van het Onderwijs (2021). Peil.Schrijfvaardigheid. Einde (speciaal) basisonderwijs 2018 -2019. Utrecht. Peil.Schrijfvaardigheid einde (speciaal) basisonderwijs 2018-2019 | Rapport | Inspectie van het onderwijs (onderwijsinspectie.nl), p. 98. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Inspectie van het Onderwijs (2021). Staat van het onderwijs 2021. Utrecht. Rapport De Staat van het Onderwijs 2021 | Rapport | Inspectie van het onderwijs (onderwijsinspectie.nl), p. 65-66. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Voortgezet onderwijs (vo):
Onna, M. van, Straat, H., & Alberts, R. (z.j.). Verslag ijkingsonderzoek centrale examens Nederlands VO 2014. CITO. verslag_ijking_ce_nederlands_aan_ref_niveaus_taal.pdf (examenblad.nl), p. 6. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Nederlandse Taalunie (2015). Schrijfonderwijs in de schijnwerpers. Naar een betere schrijfvaardigheid van Nederlandse en Vlaamse leerlingen. Den Haag. Schrijfonderwijs in de schijnwerpers - Taalunie, p. 5. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Heemskerk, K. (2013). Effecten van sturing op examenresultaten voor de kwaliteit van het taalonderwijs. In: Bundel bij de 27ste conferentie Het Schoolvak Nederlands. Effecten van sturing op examenresultaten voor de kwaliteit van het taalonderwijs - Taalunie HSN-archief. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Mondelinge taalvaardigheid

Feiten

• po:
  Luisteren: 95% beheerst 1F / 40% beheerst 2F
  Spreken: 92% beheerst 1F / 62% beheerst 2F
  Gesprekken: 87% beheerst 1F / 49% beheerst 2F
• sbo:
  Luisteren: 41% beheerst 1F / 7% beheerst 2F
  Spreken: 68% beheerst 1F / 0% beheerst 2F
  Gesprekken: 41% beheerst 1F / 0% beheerst 2F
• vo:
  Geen landelijke onderzoeksgegevens beschikbaar.

Bronnen

Primair en speciaal onderwijs (po/sbo):
Inspectie van het Onderwijs (2019a). Peil.Mondelinge taalvaardigheid. Einde basisonderwijs 2016 – 2017. Utrecht.  Peil.Mondelinge taalvaardigheid | Rapport | Inspectie van het onderwijs (onderwijsinspectie.nl), p. 70. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Inspectie van het Onderwijs (2019b) Peil.Mondelinge taalvaardigheid. Einde speciaal basisonderwijs 2017 – 2018. Utrecht. Mondelinge taalvaardigheid einde s(b)o | Peil.onderwijs | Inspectie van het onderwijs (onderwijsinspectie.nl), p. 65. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Inspectie van het Onderwijs (2021). De staat van het onderwijs 2021. Utrecht.  Deelrapport – De staat van het primair onderwijs 2021 | Rapport | Inspectie van het onderwijs (onderwijsinspectie.nl), p. 65. Geraadpleegd op 27 juli 2022.

Taalbeschouwing en taalverzorging

Feiten

• po/sbo:
  97% beheerst 1F
  62% beheerst 2F
• sbo:
  75% beheerst 1F
  13% beheerst 2F
• vo:
  Geen landelijke onderzoeksgegevens beschikbaar.

Bronnen

Primair en speciaal onderwijs (po/sbo):
Inspectie van het onderwijs (2023) Peil.Taal en rekenen einde basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs 2021-2022. Utrecht