Er is geen eenduidige wetenschappelijke definitie van (hoog)begaafdheid. Onze definitie is consistent met de belangrijkste aspecten waarover in de bekendste theorieën en modellen consensus bestaat, of waarin ze elkaar aanvullen.
Werkdefinitie (hoog)begaafdheid: op een gemiddelde populatie heeft tien procent van de leerlingen kenmerken die kunnen duiden op (hoog)begaafdheid, waaronder:
| Sterk potentieel | (Hoog)begaafde kinderen beschikken over een in aanleg aanwezig potentieel om tot uitzonderlijke prestaties te komen, op een of meerdere begaafdheidsgebieden, waaronder indicaties die duiden op een hoge intelligentie (Mönks, 1995). |
|---|---|
| Intrinsieke motivatie | (Hoog)begaafde kinderen hebben een sterke intrinsieke motivatie (doorzettingsvermogen) om een taak te volbrengen wat zich onder andere uit in een sterke gedrevenheid wanneer iets hun interesse heeft (Renzulli, Mönks , 1995). |
| Creatief denkvermogen | Daarnaast beschikken (hoog)begaafde kinderen over een creatief denkvermogen (Renzulli, Mönks 1995, Sternberg ). |
| Zijnskenmerken | (Hoog)begaafde kinderen laten de volgende persoonseigenschappen zien die (mede) hun 'zijn' bepalen, zoals perfectionisme (de lat hoog leggen), kritische instelling, groot rechtvaardigheidsgevoel en gevoeligheid/sensitiviteit (Kieboom, 2016). |
| Intensiteit/hoog zelfbewustzijn | Intensiteit, non-conformiteit en een hoge mate van zelfbewustzijn behoren eveneens tot de eigenschappen van (hoog)begaafden (Silverman, 1993). |
---
| Domeinspecifiek | (Hoog)begaafdheid is domeinspecifiek en een leerling kan dus ook begaafd zijn in één domein, bijvoorbeeld in taal of in rekenen/wiskunde (Gardner, Heller en Gagné ). |
|---|---|
| Meer-dimensioneel | (Hoog)begaafdheid is geen eendimensionaal begrip dat is uit te drukken in een criterium als een IQ hoger dan 130. Een hoge score is wel een sterke indicatie van een hoge intelligentie, maar een lagere score sluit dit niet uit. (Hoog)begaafdheid omvat in ieder geval meer dan een hoge intelligentie en intelligentie omvat meer dan een IQ-test meet (Gardner, Sternberg ). |
| Dynamisch | De ontwikkeling van talent is een langdurig en dynamisch proces. Zowel persoonlijkheidseigenschappen als de interactie met de omgeving zijn mede bepalend voor de mate waarin het aanwezige potentieel tot zijn recht komt (Mönks 1995, Heller en Gagné ). |
