Leerdoelen

Macro (nationaal niveau)

Leerdoelen op macro-niveau* zijn beschreven voor:

• po, onderbouw vo en (v)so: in de kerndoelen (en bijbehorende preambules) en referentieniveaus taal en rekenen;
• bovenbouw vo (TF en BB VMBO): in de eindtermen van het examenprogramma en in syllabi (laatste alleen voor die vakken die een centraal eindexamen kennen).

Daarnaast is in een aparte wet opgenomen dat scholen dienen bij te dragen aan burgerschapsvorming en integratie.

Voor meer houvast zijn diverse uitwerkingen ontwikkeld, alle niet-verplichtend van aard, zoals:

• leerstoflijnen voor alle vakgebieden in het po (website TULE);
• concretiseringen van de referentieniveaus voor taal en rekenen;
• kernprogramma's voor een deel van de vakgebieden po en bijna alle vakgebieden van onderbouw vo (zie website Leerplan in Beeld);
• leerplanvoorstellen voor gezonde leefstijl, cultuuronderwijs 4-18, wetenschap en technologie, en kunstzinnige oriëntatie voor het po en voor natuurwetenschappen en technologie voor de onderbouw vo.

* Zie landelijke ontwikkelingen.

Om te bespreken

• Wat zijn de belangrijkste doelen op macro-niveau voor een bepaald vakgebied? En welke elementen uit de visie op macro-niveau zijn terug te vinden in deze doelen?
• Voor voortgezet onderwijs: wat is het verschil tussen kerndoelen en eindtermen?
• Waarom zijn de kerndoelen niet heel gedetailleerd?
• Hoe verhouden de referentieniveaus taal & rekenen zich tot de kerndoelen en eindtermen?

Links

Meso (schoolniveau)

Leerdoelen op meso-niveau beschrijven wat leerlingen gedurende een schoolperiode aangeboden krijgen en wat ze voor een vaardigheid, vak- of leergebied moeten kennen en kunnen. Dit betreft de landelijk verplichte doelen, aangevuld met eventuele schooleigen doelen. Deze schoolbrede doelen kunnen zowel vakoverstijgend als vakspecifiek zijn. Op schoolniveau levert het overzicht aan leerdoelen een beeld op van de longitudinale (door de tijd) en horizontale (op een moment in de tijd) samenhang. Scholen kunnen zich hierbij laten inspireren door leerplanvoorstellen en andere uitwerkingen op landelijk niveau. Leerdoelen op meso-niveau worden meestal vastgelegd in meerdere vakwerkplannen.

Om te bespreken

• In welke mate streeft de school ook schooleigen leerdoelen na?
• Welke doelen beoogt de school te bereiken voor de verschillende vakken of leergebieden?
• Hoe passen de doelen voor de verschillende vakken of leergebieden bij het onderwijsbeleid van de school?
• In hoeverre is er op school sprake van doorlopende leerlijnen (een beredeneerde opbouw van tussendoelen en inhouden, leidend naar een einddoel)?
• Voor voortgezet onderwijs: hoe kunnen de doelen uit de preambule gecombineerd worden met de eindtermen van de afzonderlijke vakken?
• Voor primair onderwijs: hoe kunnen de doelen uit de preambule gecombineerd worden met de kerndoelen voor de afzonderlijke vakken?

Instrument/werkblad

• Op zoek naar een gemeenschappelijke leerdoelen

Links

Micro (lesniveau)

Leerdoelen op micro-niveau betreft de kennis, vaardigheden en houdingen die leerlingen zich eigen maken gedurende een les, lessenreeks, project. Vaak bevat een leerdoel ook een normering (hoe goed moet de leerling het doel beheersen) en worden er uitspraken gedaan over de condities (omstandigheden) waaronder de leerling het doel moet kunnen laten zien (bijv. met of zonder hulpbronnen, zoals een bosatlas of woordenboek).
Leerdoelen op micro-niveau zijn gerelateerd aan de doelen op meso- en macro-niveau, maar worden door leraren (in samenspraak met leerlingen) zelf geformuleerd. Ze zijn ook terug te vinden in lesmethodes.

Om te bespreken

• Wat moet er met de opdracht of les worden bereikt?
• Wat kunnen leerlingen na de opdracht of les, wat nu niet nog niet (voldoende) lukt?
• Wat kan of moet er aan het eind van de opdracht of les worden getoetst?

Instrument/werkblad

• Checklist taxonomie van Bloom

Links