Toetsing
Samen praten over toetsing op macro-, meso- en microniveau. Dat vraagt om een gedeeld kader en een gemeenschappelijk taal. Daarom heeft SLO een bondige publicatie (pdf, 834 kB) samengesteld waarin veelvoorkomende begrippen rond toetsing worden toegelicht vanuit curriculair perspectief en ingebed in het onderwijs. Het geeft je houvast om vanuit gedeelde kaders en met dezelfde taal aan de slag te gaan met toetsing in relatie tot curriculum en onderwijs.
Macro (nationaal niveau)
Toetsing op macro-niveau verwijst naar landelijke afspraken over de wijze waarop het leren van de leerlingen wordt getoetst. Alle nationaal geldende afspraken en richtlijnen rondom de beoordeling, toetsing en bevordering van leerlingen staan beschreven in onderwijswetten; de WPO en WVO. Het basisonderwijs kent de eindtoets en het leerlingvolgsysteem. Het voortgezet onderwijs kent regels voor de examens. Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen (alle vakken) en het centraal examen (deel van de vakken).
Om te bespreken
- Wat is het verschil in toetsing als het gaat om streefdoelen of om beheersingsdoelen?
- Zijn alle leerdoelen die op landelijk niveau zijn vastgelegd ook meetbaar?
Links
| De officiële website over centrale examens en de rekentoets vo, bevat onder andere alle examenprogramma's en de syllabi. | Examenblad |
| Informatie van de overheid over de Centrale Eindtoets voor het primair onderwijs. | Centrale eindtoets primair onderwijs |
Meso (schoolniveau)
Toetsing op meso-niveau gaat over de afspraken die op schoolniveau worden gemaakt voor het toetsen, beoordelen en waarderen van wat leerlingen leren. Het is van belang dat de wijze van beoordeling past bij de visie van de school (accent op formatief toetsen en/of cijfers geven), de landelijke afspraken (zoals examinering) en de visie op vak- en leergebieden.
Het eindexamenbesluit voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs bepaalt dat het bevoegd gezag van een school jaarlijks een programma van toetsing en afsluiting (PTA) opstelt en aan de examenkandidaten verstrekt.
Om te bespreken
- Op welke manier wordt de ontwikkeling van leerlingen binnen de verschillende vakken of leergebieden vastgelegd?
- Zijn hier schoolbrede afspraken over gemaakt?
Past de wijze van beoordelen bij de visie van de school, de leerdoelen en –activiteiten? - Voortgezet onderwijs: hoe wordt de invulling van de schoolexamens geregeld?
- Op welke wijze gaat de school na of de doelen voor de verschillende vakken of leergebieden worden behaald, en hoe is dat georganiseerd?
Instrument/werkblad
Links
| Website van het ministerie van Onderwijs, cultuur en Wetenschap met actuele informatie over de verplichte eindtoets basisonderwijs | Ministerie van OCW |
| Informatie van de VO-raad over het maatwerkdiploma. | Maatwerkdiploma |
Micro (lesniveau)
Toetsing op micro-niveau betreft het toetsen, beoordelen en waarderen van de mate waarin een leerling de leerdoelen heeft bereikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen formatief en summatief toetsen.
- Formatieve toetsen/evaluaties zijn diagnostisch van aard. Ze maken onderdeel uit van het onderwijsleerproces en zijn veelal bedoeld om leerlingen en leerkrachten inzicht te geven in het leerproces van de leerling en onderwijs op maat te geven.
- Bij summatief toetsen gaat het om het meten via bijv. een toets, een werkstuk of presentatie van de kennis, vaardigheden en houdingen van leerlingen op een bepaald moment. Summatief toetsen gebeurt aan het einde van het leerproces rondom een vak of onderwerp. Deze toetsen tellen mee in de beoordeling. Daarom is de kwaliteit van zo’n toets extra belangrijk.
Om te bespreken
- Hoe wordt de keuze voor wat beoordeeld wordt, hoe beoordeeld wordt en wie beoordeelt ingegeven door de basisvisie die ten grondslag ligt aan de les(senreeks)?
- Hoe wordt getoetst wat de leerlingen hebben geleerd?
- Wie is de beoordelaar?
- In hoeverre wordt tijdens en na de les nagegaan in hoeverre de leerdoelen behaald zijn?
Instrument/werkblad
Links
| Informatie en tools over formatief toetsen/evalueren. | Formatieve evaluatie |