Het leerplan Nederlands voor vmbo-gtl aanpassen

Met een aantal aanpassingen of andere accenten in het onderwijsprogramma kunnen scholen zorgen dat hun leerlingen goed voorbereid doorstromen naar havo en mbo. Niet alles hoeft anders, methodes hoeven niet overboord gezet te worden en het blijft relevant om aandacht te schenken aan kennis over taal. Ook de voorbereiding op het centraal examen mag natuurlijk niet in het gedrang komen. Maar scholen zijn vrij in het vormgeven van de schoolexamens en het is goed om deze ruimte te benutten en functionele taalvaardigheid een belangrijke plaats te geven.

Het meest effectief is het doorlichten en aanpassen van het totale onderwijsprogramma voor de bovenbouw vmbo-gtl, inclusief het PTA. Maar je kunt ook klein beginnen, met aanpassingen van afzonderlijke lessen of lessenseries. Een stappenplan (zie downloads) kan helpen om je onderwijsprogramma tegen het licht te houden. Om alle belangrijke leerdoelen mee te nemen kan gebruik gemaakt worden van een checklist (zie downloads).

Anders omgaan met de methode

Methodes zijn over het algemeen ingedeeld in hoofdstukken of blokken, en binnen elk hoofdstuk of blok in een (vast) aantal onderdelen waarin telkens één (deel)vaardigheid of kennisaspect aan de orde komt. Bij een functionele benadering is zo'n indeling niet altijd logisch. In het echt worden vaardigheden gecombineerd:

• Je leest een tekst om iets te doen met de verkregen informatie, om erover te praten of te schrijven.
• Je luistert naar een uitleg en gaat vervolgens handelen, stelt vragen ter verduidelijking of brengt de informatie aan anderen over.
• Aan schrijven gaat vaak lezen of een gesprek vooraf.

Kijk hoe je onderdelen van de methode kunt combineren en hoe je taalbeschouwing en functionele taken meer aan elkaar koppelt. Beginnen met een functionele opdracht en van daaruit bepaalde kennis over taal aanreiken, werkt beter dan beginnen met de theorie en daar vervolgens een opdracht aan koppelen.