Het leerplan Nederlands voor vmbo-gtl aanpassen
Met een aantal aanpassingen of andere accenten in het onderwijsprogramma kunnen scholen zorgen dat hun leerlingen goed voorbereid doorstromen naar havo en mbo. Niet alles hoeft anders, methodes hoeven niet overboord gezet te worden en het blijft relevant om aandacht te schenken aan kennis over taal. Ook de voorbereiding op het centraal examen mag natuurlijk niet in het gedrang komen. Maar scholen zijn vrij in het vormgeven van de schoolexamens en het is goed om deze ruimte te benutten en functionele taalvaardigheid hierin een belangrijke plaats te geven.
Het meest effectief, maar ook het meest vergaand is het doorlichten en waar nodig aanpassen van het totale onderwijsprogramma voor de bovenbouw vmbo-gtl, inclusief het PTA. Maar het is ook goed mogelijk om ‘klein’ te beginnen, met aanpassingen op het niveau van afzonderlijke lessen of lessenseries. Een stappenplan (zie downloads) kan helpen om uw onderwijsprogramma tegen het licht te houden. Om alle belangrijke leerdoelen mee te nemen kan gebruik gemaakt worden van een checklist (zie downloads).
Anders omgaan met de methode
Methodes zijn over het algemeen ingedeeld in hoofdstukken of blokken, en binnen elk hoofdstuk of blok in een (vast) aantal onderdelen waarin telkens één (deel)vaardigheid of kennisaspect aan de orde komt. Bij een functionele benadering is zo'n indeling niet altijd logisch. ‘In het echt’ worden vaardigheden vrijwel altijd gecombineerd: je leest een tekst om iets te doen met de verkregen informatie, om erover te praten of te schrijven; je luistert naar een uitleg en gaat vervolgens handelen, stelt vragen ter verduidelijking of brengt de informatie aan anderen over; aan schrijven gaat vaak lezen of een gesprek vooraf, enzovoort. Het is zinvol om te bekijken hoe onderdelen van de methode gecombineerd kunnen worden en hoe taalbeschouwing en functionele taken meer aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Beginnen met een functionele opdracht en van daaruit bepaalde kennis over taal aanreiken werkt vaak beter dan beginnen met de theorie en daar vervolgens een opdracht aan koppelen.