Engels bij doorstroom van vmbo-gtl naar mbo of havo
Als er gesproken wordt over verbetering van de aansluiting tussen vmbo-gtl en vervolgonderwijs, wordt Engels daarbij ook vaak genoemd. Wat is er voor Engels nodig?
Voor havo geen specifieke voorbereiding nodig
Een specifieke voorbereiding op doorstroom naar havo is op vmbo-tl voor Engels niet nodig, constateerde SLO in 2011. Weliswaar zag 20% van de havo-docenten volgens onderzoek van de VO-raad (Hofman & Spijkerboer, 2009) bij vmbo-doorstromers hiaten in kennis (in de eerste plaats op het gebied van grammatica), maar in 2009 concludeerde de Onderwijsraad dat de examenresultaten voor Engels van tl-doorstromers significant beter waren dan die van havisten (Onderwijsraad, 2009). Een jaar langer Engels (4 jaar op vmbo tegenover 3 jaar op havo) en een gerichte examentraining op het vmbo zouden dit kunnen verklaren.
Bovendien is grammatica, wat als grootste tekort genoemd werd, geen eindterm voor vmbo en havo. Een goede basiskennis is natuurlijk noodzakelijk, maar docenten hebben soms de neiging om te veel belang te hechten aan grammatica als afzonderlijk kennisonderdeel. Met een goed niveau voor de vaardigheden op vmbo-gtl zijn leerlingen voldoende voorbereid op doorstroom naar havo.
Voor mbo vooral inzetten op praktische taalvaardigheid
Om leerlingen goed voor te bereiden op het mbo is vooral (meer) aandacht voor praktische taalvaardigheid noodzakelijk. Communiceren in beroepscontexten is het belangrijkste doel voor Engels in het mbo. Mondelinge contacten nemen daarbij een belangrijke plaats in. In een kleinschalig onderzoek van SLO (Jansma & Pennewaard, 2014) geven mbo-docenten aan dat veel leerlingen het moeilijk vinden om spontaan te spreken in het Engels. Zij pleiten ervoor dat docenten in het vmbo hier meer aandacht aan schenken, zodat leerlingen meer ‘spreekvrij’ zijn bij instroom in het mbo. Daarnaast signaleren zij dat soms basiskennis ontbreekt bij leerlingen uit vmbo-gtl. Het gaat dan om woordenschat en elementaire grammatica. Ook bij het onderzoek van de VO-raad (Hofman & Spijkerboer, 2009) werden hiaten op het gebied van woordenschat en grammatica het meest genoemd. Zes van de tien ondervraagde scholen gaven aan voor Engels hiaten te zien bij doorstromers vanuit vmbo-gtl. Hoewel het belang van grammaticale kennis niet overschat moet worden, is een goede basiskennis natuurlijk noodzakelijk.
Samenwerking vmbo-mbo voor Engels
Op het mbo staat praktische taalvaardigheid, in realistische beroepssituaties, voorop. Een goede manier om vmbo-leerlingen hiermee in aanraking te brengen en hen tegelijkertijd kennis te laten maken met de praktijk van het beroep en met het mbo (LOB-doel!) is vmbo- en mbo-leerlingen samen te laten werken aan realistische taaltaken. Daarvoor is samenwerking tussen vmbo-scholen en mbo-opleidingen nodig. Voorbeelden van deze werkwijze zijn te vinden in de publicatie Samen werken aan taaltaken.