Zoeken
het jonge kind

lexicon - Differentiatie

20 juni 2022

Differentiatie is het nemen van maatregelen waarmee de pedagogisch medewerker of leerkracht tegemoet komt aan de verschillen tussen leerlingen. De onderwijsprofessional kan aanpassingen doen in aanbod (hoeveelheid en vorm), tijd, te bereiken doelen en verwerkingswijze. Voor alle kinderen geldt dat ze het beste leren als het aanbod om van te leren, zo veel mogelijk aansluit bij hun vaardigheden, capaciteiten en interesses.

Afgeleide begrip(pen)

Didactisch navigeren: Bij didactisch navigeren houdt de  leerkracht duidelijk de regie over het aanbod en de te bereiken doelen, en geeft intussen maximale ontwikkelruimte aan de kinderen. Steeds stemt ze tussentijds af of haar aanbod nog aansluit bij de ontwikkelbehoefte van het kind/de kinderen, en als het nodig is, stelt ze haar aanbod bij.

Voorbeeld(en)

In een groep met jonge kinderen kan de leerkracht differentiëren in bijvoorbeeld taalaanbod, door aan kinderen die wat minder taalvaardig zijn een aanwijsvraag te stellen: ‘Wijs maar eens aan, waar zie je de bal?’ op een plaat of in een boek.
Een kind dat al een grotere actieve woordenschat heeft (of al meer zelfvertrouwen heeft en makkelijker praat), krijgt de vraag: ‘Weet jij wat dat is? en Wat doe jij hiermee? ’ terwijl de leerkracht naar een bal op een kijkplaat wijst.
Differentiatie naar verwerkingswijze vindt plaats als kinderen gaan leren om hoeveelheden tot 10 te tellen. Het ene groepje kan dat doen met materialen in bakjes (kastanjes, knopen, kralen). Het andere groepje telt vormen in het platte vlak. Op het moment dat het ene groepje de materialen ook gaat verdelen over twee bakjes (splitsen), ontstaat er ook een doelverschil met het andere groepje. 
Differentiatie in interesse kan plaatsvinden als dezelfde doelen bereikt kunnen worden bij het spel in verschillende hoeken: het verschil leren tussen vormen als kubus of blok, bij de inpaktafel voor cadeaus of in de bouwhoek.
In het huidige aanbod aan het jonge kind wordt in het algemeen gedifferentieerd naar drie geclusterde niveaus in de groep:
  • Een basisgroep, waarbij de grootste groep kinderen kan aansluiten.
  • Een vooruitgroep, waarbij kinderen extra uitdagingen krijgen aangeboden
  • Een aandachtsgroep, waarbij kinderen de basisstof op vereenvoudigde wijze of bijvoorbeeld met extra materialen nogmaals krijgen aangeboden.

Literatuur


let op!

Momenteel wordt de inhoud van dit lexicon geactualiseerd en waar nodig aangevuld.