Op weg naar de schrijfopdracht

Om van leerlingen goede schrijvers in het Nederlands en in het Engels te maken, is het belangrijk om een schrijfopdracht binnen een lessenserie aan te bieden, zodat het gehele schrijfproces doorlopen wordt: oriëntatie op de schrijfopdracht (kenmerken van het teksttype verkennen, passende conventies en taalgebruik leren toepassen), onderwerp verkennen, eerste versie schrijven, feedback verwerken, redigeren en publiceren.

Bespreek aan de start van de lessenserie aan welke doelen leerlingen gaan werken en aan welke succescriteria het eindproduct moet voldoen (fase 1 van formatief evalueren). Kom hier gedurende de lessenserie steeds op terug. Zo weten leerlingen waar ze naar toe werken en wat ze leren. Daarbij krijgen leerlingen handvatten om hun schrijfproduct vorm te geven (fase 2) en om verderop in het proces feedback te (leren) geven aan zichzelf en medeleerlingen, en deze ook te begrijpen en te verwerken (fase 4 en 5). Op deze manier werk je op een formatieve wijze aan schrijfvaardigheid.

Focus van instructie

De succescriteria waaraan het eindproduct moet voldoen, zijn gekoppeld aan een leerdoel en bieden leerlingen de mogelijkheid hun schrijfproces te monitoren, terwijl ze aan het schrijven zijn. De succescriteria zijn weer gekoppeld aan de focus van instructie: op welke aspecten van het schrijfproduct richt je je in de lessenserie voorafgaand aan de schrijfopdracht? Vind je de opbouw van de tekst belangrijk in die ene opdracht of juist het schrijven voor een bepaald publiek? De aspecten waarop je je focust, vormen dan ook weer de succescriteria voor het schrijfproduct.

Bekijk hoe docenten Engels Maryse Meijer en Jaap Landman een schrijfopdracht rondom een formele e-mail hebben ingebed in een mooie lessenserie. Meer voorbeelden voor Nederlands en Engels vind je in het onderstaande schema.

Zelf een lessenserie ontwerpen? Gebruik het format (docx, 74 kB) voor het ontwerpen van een lessenserie.

Schema lessenserie

Wat is formatief evalueren?

Formatief evalueren biedt leraar en leerlingen inzicht in het leerproces. Het gaat dus niet alleen over het wel of niet geven van cijfers, het halveren van de hoeveelheid summatieve toetsen of het altijd feedback moeten geven. Formatief evalueren heeft een aantal belangrijke eigenschappen: er is sprake van een cyclisch proces gericht op verder leren. En het gaat om doelgericht in plaats van toetsgericht onderwijs. Daarbij gaan leraar en leerlingen met elkaar in gesprek en geven ze samen het leren vorm.

Meer weten over formatief evalueren?

• Bekijk de animatie waarin je in een notendop meer leert over formatief evalueren.
• Kijk op formatiefvealueren.slo.nl. Je vindt hier informatie, handreikingen, checklisten en instrumenten.

Wij schrijven na iedere schrijfopdracht op wat er goed is gegaan en welke punten we verder moeten ontwikkelen. Bij een volgende opdracht pakken we dit blaadje er weer bij en weten dan waarop we in die schrijfopdracht extra moeten letten (Sam, havo 4)