Olympiades in het leerplan natuurkunde

De relatie tussen de onderwerpen die in de natuurkunde olympiade aan de orde komen en het examenprogramma

In principe zijn de 'eindtermen' voor de finale van de natuurkunde olympiade gelijk aan de internationale 'eindtermen'. De vertaalde syllabus is te vinden op: https://natuurkundeolympiade.nl/opgaven/ De praktijk is echter dat het niveau van de internationale natuurkunde olympiade (IPhO) (veel) hoger is dan de landelijke finale.

Voor de tweede ronde van de natuurkunde olympiade is een lesbrief geschreven die verder gaat dan het examenprogramma. Deelnemers aan deze tweede ronde bestuderen deze lesbrief en de te maken toetsen passen ook bij net niveau van deze lesbrieven.

De opgaven van de eerste ronde sluiten in principe goed aan bij de eisen die in het examenprogramma aan de leerlingen worden gesteld. Uiteraard zijn sommige opgaven uitdagend: er is inzicht of creativiteit vereist. Bij het ontwerpen van de toets van de eerste ronde wordt rekening gehouden met een acceptabele verdeling van vragen over de verschillende domeinen.

De olympiade krijgt een plaats in het pta van leerjaar:

havo

O leerjaar 4
O leerjaar 5

vwo

O leerjaar 4
X leerjaar 5
X leerjaar 6

Opties

Meedoen aan de natuurkunde olympiade is voor alle leerlingen belangrijk. Het geeft leerlingen meer inzicht in de aard van het vak en het is, in algemene zin, een goede voorbereiding op het centraal examen.

Het nieuwe examenprogramma biedt voor de meeste vakken meer vrijheid dan in het verleden. Zo is inhoud, vorm en tijdstip van de toetsing is, binnen de kaders van de school, aan de sectie. Schoolkaders kunnen beperkingen opleggen aan de keuzevrijheid.  Bovendien zijn alle vormvoorschriften voor het schoolexamen verdwenen. Dat betekent dat secties naast toetsen met open en/of gesloten vragen bijvoorbeeld ook andere onderdelen deel kunnen laten uitmaken van het schoolexamen. Ook kan de sectie zelf bepalen of de leerlingen een praktische opdracht moeten maken en wat het onderwerp is. De weging van de diverse schoolexamens is niet meer vastgelegd en wordt overgelaten aan de sectie. Bovendien kan de sectie ervoor kiezen onderdelen te examineren die niet voor alle leerlingen hetzelfde zijn.

Als je de olympiade wilt opnemen in het PTA zijn er verschillende mogelijkheden:

• Alle leerlingen met natuurkunde in hun pakket doen mee aan de olympiade. Zij krijgen daarvoor een cijfer dat meetelt voor het SE. De docent bepaalt zelf (achteraf) welke opdrachten hij voor het schoolexamen meetelt en de normering. Hij kan hierbij gebruik maken van de statistieken die na de olympiade beschikbaar komen. Hiermee kan de docent de scores van zijn eigen leerlingen ook vergelijken met het landelijk gemiddelde. Het is de vraag of deze optie eerlijk is (met name voor de zwakkere leerlingen). De stof behoort immers niet per se tot het examenprogramma.
• De leerlingen met natuurkunde in hun pakket bepalen zelf of zij aan de olympiade meedoen. De docent bepaalt zelf (achteraf) welke opdrachten hij voor het schoolexamen meetelt en de normering. De leerling bepaalt of hij het cijfer wil laten meetellen voor het schoolexamen.
• Alle leerlingen met natuurkunde in hun pakket doen mee aan de olympiade. De docent bepaalt zelf (achteraf) welke opdrachten hij voor het schoolexamen meetelt en de normering. De leerling bepaalt of hij het cijfer wil laten meetellen voor het schoolexamen.
  Nadeel van deze optie is dat leerlingen mogelijk minder gemotiveerd deelnemen.
• Alle leerlingen met natuurkunde in hun pakket doen mee aan de olympiade. Bij een bepaalde score krijgen de leerlingen bonuspunten op een schoolexamen toets.