Eeuwenlang viel beroepsonderwijs samen met arbeid. De bekendste vorm hiervan is het gildewezen. Dit verdween in de loop van de 18e eeuw. Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw kreeg het beroepsonderwijs in Nederland als afzonderlijke institutie gestalte. Sindsdien is er veel veranderd. Het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) is volop in ontwikkeling en beweegt mee met de veranderingen in de wereld. Het vmbo omvat vier leerwegen:
- basisberoepsgerichte leerweg (bbl);
- kaderberoepsgerichte leerweg (kbl);
- gemengde leerweg (gl);
- theoretische leerweg (tl).
Beroepsgerichte programma’s (bbl/kbl)
Het vmbo heeft tien beroepsgerichte programma’s. Naast de tien profielvakken zijn er keuzevakken. Deze systematiek maakt het mogelijk aan te sluiten bij actuele ontwikkelingen. Welke keuzevakken worden aangeboden is aan de school. De school kan ervoor kiezen om maximaal twee profielmodulen van een ander profiel als keuzevak in te zetten. Bbl- en kbl-leerlingen kiezen een profielvak (set van vier modulen) en vier keuzevakken (vier modulen).
Met de examenprogramma’s krijgt de oriëntatie op de vervolgopleiding extra aandacht en wordt de positie van loopbaanoriëntatie en -begeleiding geformaliseerd. Door het systeem van profielen en keuzevakken krijgen leerlingen de keuze tussen een brede oriëntatie en een gerichte voorbereiding op een specifieke beroepsopleiding, en alle mogelijke varianten daar tussenin.
Praktijkgerichte programma’s (gl/tl)
De praktijkgerichte programma's zijn tussen 2020 en 2024 met ruim 150 vmbo-scholen ontwikkeld en beproefd. Samen met deze pilotscholen en stakeholders dacht SLO na over de implementatie van de programma’s in het onderwijs. Hiervoor zijn verschillende perspectieven bij elkaar gebracht en hebben we de expertise van anderen benut. Zo werkten we onder andere samen met docenten van het vmbo, havo en mbo en partijen als OCW, Platform-TL, SPV, VO-raad, MBO-raad, Havoplatform, VNO-NCW en het LAKS.
Vanaf het schooljaar 2024-2025 kunnen alle scholen met een gemengde en/of theoretische leerweg aan de slag met een praktijkgericht programma. Leerlingen ontvangen dan in leerjaar 3 en 4 praktijkgericht onderwijs. Dit doen ze aan de hand van praktische en realistische opdrachten voor een opdrachtgever uit het bedrijfsleven, instellingen of vervolgonderwijs. Het doel is om leerlingen te helpen bij het maken van een onderbouwde keuze voor het vervolgonderwijs in mbo niveau 4 of het havo.
Actualisatie avo-vakken
De landelijke vastgelegde examenprogramma’s zijn niet meer actueel. Om leerlingen goed voor te blijven bereiden op hun vervolgopleiding en toekomst worden deze geactualiseerd. Sinds maart 2022 worden de examenprogramma’s Nederlands, wiskunde (havo en vwo), maatschappijleer, moderne vreemde talen, natuurwetenschappelijke vakken, klassieke talen en Friese taal en cultuur geactualiseerd. Vanaf september 2024 start ook de actualisatie van kunst en cultuur, bewegen en sport en mens en maatschappij. Klik voor meer informatie over de actualisatie op onderstaande knop.
contactpersonen
beroepsgerichte programma's
praktijkgerichte programma's