Curriculumsamenhang in Nederland

5 september 2023

Deze pagina toont voor de verschillende vormen van samenhang enkele voorbeelden, in de vorm van thematische scholennetwerken, scenario's, leerplankaders of gemeenschappelijke domeinen in examen­programma's.

Geofuturescholen

Geofoture scholen werken aan verbanden tussen aardrijkskunde en natuurkunde, geschiedenis, economie, biologie en scheikunde.

Cultuurprofielscholen

Een van de doelen van de Cultuurprofielscholen is, kunst- en cultuuronderwijs structureel te verbinden met andere leergebieden. Ook werken de scholen samen met mensen en organisaties op het gebied van kunst en cultuur buiten de school.

Big History

Big History is een keuzevak voor de bovenbouw van havo en vwo, dat benaderingen vanuit alfa-, bèta- en gammadisciplines combineert in de studie van de geschiedenis vanaf de Oerknal.

NLT

Natuur, Leven en Technologie is een keuzevak in de natuurprofielen van de tweede fase. Het combineert benaderingen vanuit verschillende vakken in interdisciplinaire modules. Het examenprogramma beschrijft de gemeenschappelijke kenmerken van de benadering en typeert een aantal domeinen.

bron: website NLT

Wetenschapsoriëntatie

Wetenschapsoriëntatie is geen vak op zich, maar kan in allerlei vakken en in alle leerjaren van het vo aan bod komen. Daarmee kan het onderwerp die vakken en die leerjaren ook verbinden, en zo bijdragen aan samenhang in het curriculum.

  • De website www.wetenschapsorientatie.nl biedt een overzicht van de aansluitingsmogelijkheden (eindtermen en examenopgaven) bij een groot aantal vakken en van mogelijke arrangementen op school.
  • De organisatie Wetenschapsoriëntatie Nederland (WON) staat voor een onderwijsconcept plus een netwerkorganisatie van ruim 50 vwo-scholen. WON-scholen werken met leerlijnen door de jaren en door verschillende vakken heen.
  • De leden van de Bestuurscommissie Wetenschapsoriëntatie van de NVON ontwikkelen en ontsluiten wetenschapsoriëntatie door artikelen en conferenties. Er wordt ook samengewerkt met leraren en organisaties van andere vakken dan alleen bètavakken.

Rekenen in andere vakken

Een model en een digitaal instrument om rekenleerinhouden in diverse vakken te inventariseren en analyseren.

bron: Rekenen in andere vakken.

Taal in andere vakken

bronnen:

  • Bij Taalgericht vakonderwijs wordt naast vakdoelen de taalvaardigheid expliciet benoemd. Een site met lesvoorbeelden, materialen, bronnen en achtergronden.
  • Conferentieverslag Rekenen o​p taal (2016).
  • Hajer. M., Meestringa, T. (2015). Handboek taalgericht vakonderwijs Bussum: Coutinho.

SaLVO en SONaTe

In 2003/2004 heeft het project Samenhangend Leren Voortgezet Onderwijs (SaLVO) lesmateriaal ontwikkeld waardoor leerlingen inzicht in verbanden op een gelijksoortige manier konden verwerven in de natuurwetenschappelijke vakken en wiskunde. Het bouwde voort op het onderzoeksproject Samenhangend Onderwijs in Natuur en Techniek (2000-2003, SONaTe), dat binnen- en buitenlandse ervaringen met samenhangend onderwijs in kaart bracht.

Samenhang in bovenbouw vmbo

Voor de integratie van de vakken Engels, Nederlands en wiskunde in beroepsgerichte vakken in het vmbo hebben docenten, schoolleiders en SLO de motieven en mogelijkheden voor meer samenhang in het curriculum verkend en beschreven. Aspecten en gradaties zijn:

  • inventariseren
  • afstemmen
  • samenwerken
  • integreren

bron: SLO. (2010). Meer samenhang in bovenbouw vmbo. Enschede: SLO

21e eeuwse vaardigheden

De 21e-eeuwse vaardigheden worden verworven in combinatie met vakspecifieke kennis en vaardigheden.

Bètavakken bovenbouw havo/vwo

Gemeenschappelijke wiskundige, natuurwetenschappelijke en technische vaardigheden zijn beschreven in de A-domeinen van de examenprogramma's voor biologie, NLT, natuurkunde, scheikunde en wiskunde in bovenbouw havo/vwo.

Voorstellen voor leerplankaders

Vernieuwing Basisvorming (2004): vier scenario's voor afstemming

Voor de vernieuwde basisvorming zijn scenario's voor afstemming op school beschreven, zij worden aangeduid als:

  • vakken met afstemming
  • vakken met projecten
  • leergebied met integratie van vakken
  • competentiegericht onderwijs

bron: Taakgroep Vernieuwing Basisvorming. (2004). Beweging in de onderbouw; voorstellen voor de eerste leerjaren van het voortgezet onderwijs; eindrapportage. Zwolle: Taakgroep Vernieuwing Basisvorming.

Diverse geïntegreerde onderwijsmethoden

De uitgevers brengen diverse methoden op de markt waarin vakken of leergebieden binnen of tussen de methodes zijn afgestemd.